Paserstwo jest to zachowanie, które polega na nabyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego lub na udzielaniu innej osobie pomocy do jej zbycia, albo na przyjęciu tej rzeczy lub pomoc w jej ukryciu. Na gruncie obowiązującego Kodeksu karnego wyróżniamy: paserstwo umyślne (art. 291) oraz paserstwo nieumyślne (art. 292). Niniejszy wpis poświęcony zostanie paserstwu nieumyślnemu. Zapraszamy do lektury!
W przepisie art. 292 Kodeksu karnego stypizowane zostało paserstwo nieumyślne. Polega na tym, że sprawca tego występku nie zdaje sobie sprawy, chociaż na podstawie towarzyszących okoliczności mógł i powinien przypuszczać, że „nabywa lub pomaga do zbycia albo przyjmuje lub pomaga do ukrycia rzeczy, która pochodzi z czynu zabronionego” (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., sygn.: V KK 401/12, LEX nr 1231664).
O tym, czy dana osoba faktycznie powinna i mogła przypuszczać, że rzecz pochodzi z paserstwa, rozstrzygają okoliczności towarzyszące. Jednak co należy rozumieć przez wspomniane okoliczności? Wskazuje się w literaturze, jak i w orzecznictwie, że okolicznościami, które wskazują na uzyskanie rzeczy za pomocą czynu zabronionego, mogą być m.in.:
Tak jak wskazaliśmy wyżej, paserstwo nieumyślne zachodzi wtedy, kiedy sprawca w chwili realizacji nie ma świadomości o pochodzeniu rzeczy z czynu zabronionego, ale na podstawie okoliczności towarzyszących jego czynowi, sprawca powinien i może przypuszczać, że dana rzecz z tego czynu pochodzi. Okoliczności towarzyszące nabyciu lub przyjęciu rzeczy czy też pomocy w jej kryciu lub zbyciu, to okoliczności obiektywne. Sprawdź, jak udowodnić paserstwo.
Ustawodawca przewidział dwa nieumyślne typy paserstwa:
Odnośnie do podstawowego typu, ustawodawca przewidział karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Co do kwalifikowanego typu paserstwa nieumyślnego, który przewiduje wyższy wymiar kary, aniżeli w podstawowym, został on przewidziany w przypadku znaczącej wartości rzeczy będącej przedmiotem paserstwa. Wówczas sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jednocześnie należy pamiętać, że na gruncie Kodeksu karnego, zgodnie z art. 115 § 5, mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 zł.
W przypadku zatrzymania bądź przedstawienia zarzutów paserstwa nieumyślnego warto skorzystać z pomocy prawnej radcy prawnego, który to zadba o prawidłowy przebieg postępowania, a także o realizację praw przysługujących osobie podejrzanej o popełnienie występku. Należy pamiętać, że sąd będzie orzekał na podstawie dowodów zebranych w toku postępowania przygotowawczego. Tym samym istotne jest, aby nad przebiegiem postępowania czuwał radca prawny, który będzie weryfikował ustalenia organów ścigania w zakresie przebiegu zdarzeń, zebranych dowodów.
Generalna zasada wynikająca z Kodeksu pracy głosi, że za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje m.in. dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Tym samym pojawia się zapytanie, czy również kierownik ma prawo do nadgodzin? Czy wówczas przysługuje mu dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych? Czy może tylko pracownicy mają prawo do nadgodzin? Zapraszamy do dalszej lektury!
Ową kwestię reguluje prawo pracy. Z art. 1514 § 1 Kodeksu pracy wynika, że pozbawieni zostali dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych dwie grupy pracowników:
Pod pojęciem pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy należy rozumieć, zgodnie z art. 128 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych.
Z brzmienia przepisów Kodeksu pracy nie wynika jakiekolwiek wykluczenie wystąpienia godzin nadliczbowych. Tym samym odpowiadając na pytanie tytułowe – tak, kadra kierownicza może mieć nadgodziny. Co więcej, sam przepis art. 1514 §1 Kodeksu pracy wskazuje na to, że jeżeli kadra kierownicza w razie konieczności wykonuje pracę poza normalnymi godzinami pracy – wówczas następuje to bez prawa do wynagrodzenia czy dodatku. Tym samym użyty w § 1 zwrot „wykonują w razie konieczności” oznacza, że przepis ten wprowadza przesłankę obowiązku wykonywania pracy poza normalnymi godzinami pracy w razie potrzeby. Wymaganie większej dyspozycyjności od kierowników jest uzasadnione ich rodzajem pracy.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, że czas pracy osób zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych powinien być planowany w taki sposób, aby mogli oni wykonywać swoje zadania w kodeksowych normach czasu pracy (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lutego 2014 r., sygn.: III APa 63/13). Ponadto wskazuje się także w orzecznictwie sądów na to, że pełnienie funkcji kierowniczych nie upoważnia pracodawcy do stosowania takich rozwiązań organizacyjnych, które w samym założeniu miałyby rodzić konieczność stałego wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. W przypadku, gdyby pracodawca regularnie doprowadzał do konieczności wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych – wówczas będzie przysługiwało kadrze kierowniczej prawo do wynagrodzenia oraz dodatek za pracę, o czym więcej – w dalszej części wpisu.
W kontekście czasu pracy kadry kierowniczej a wynagrodzenia należy poruszyć kwestię systematycznego wykonywania nadgodzin przez wspomnianą kadrę. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do wynagrodzenia oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wskutek niezależnej od nich wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2014 r., sygn.: II PK 135/13, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2011 r., II PK 254/10).
Jednocześnie stosownie do art. 1544 § 2 Kodeksu pracy kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy.
Ponadto w przypadku wykonywania przez np. głównego księgowego stałej pracy szeregowego pracownika, czyli pracującego w warunkach ukrytej pracy rotacyjnej – wówczas również nie ma zastosowania wspomniany wyżej art. 1514 § 1 Kodeksu pracy, który nie przewiduje prawa do wynagrodzenia oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.
Jednocześnie warto wspomnieć, że w przypadku drugiej grupy pracowników, czyli kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych, w której to występują kierownicy najniższego szczebla, np. brygadziści – wówczas dodatek do wynagrodzenia przysługuje, gdyż wpływ brygadzistów na organizację czasu pracy jest niewielki i w zasadzie wykonują taką samą pracę jak ich podwładni.
Dowiedz się, co robić, jeśli pracodawca nie zapłacił za nadgodziny.
