Postępowanie sanacyjne zostało szczegółowo uregulowane w Dziale IV ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. W niniejszym wpisie zostaną przybliżone najważniejsze zagadnienia związane z przebiegiem i poszczególnymi etapami postępowania sanacyjnego.
Postępowanie sanacyjne – co to?
Postępowanie sanacyjne jest jedynym z 4 rodzajów postępowania restrukturyzacyjnego. Przeznaczone jest ono dla dłużników zagrożonych niewypłacalnością lub niewypłacalnych, którzy wymagają gruntownej restrukturyzacji. Umożliwia ono dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Pod pojęciem działań sanacyjnych należy rozumieć czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Zobacz, jak wygląda restrukturyzacja firmy.
Podkreślenia wymaga, że postępowanie sanacyjne zmierza do zawarcia układu z wierzycielami przy użyciu instrumentów typowych dla postępowania upadłościowego:
- odebrania zarządu dłużnikowi;
- pełnej ochrony przed wierzycielami;
- możliwości zbywania majątku zbędnego;
- możliwości odstępowania od umów wzajemnych.
Jest to jedno z kosztowniejszych oraz najdłużej trwających postępowań restrukturyzacyjnych, które w sposób dalekoidący ogranicza prawa dłużnika do prowadzenia własnej działalności.
Postępowanie sanacyjne – przebieg
- W pierwszej kolejności wszczynane jest postępowanie restrukturyzacyjne na wniosek restrukturyzacyjny.
Zasadą na gruncie prawa restrukturyzacyjnego jest, że o ile ustawa nie stanowi inaczej, postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na wniosek restrukturyzacyjny złożony przez dłużnika. W przypadku postępowania sanacyjnego ustawodawca przewidział, że wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego mogą złożyć obok dłużnika, ale tylko w odniesieniu do osób prawnych wpisanych do KRS-u:
- kurator ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego;
- wierzyciel osobisty, o ile dłużnik jest niewypłacalną osobą prawną.
Ustawa – Prawo restrukturyzacyjne zawiera w przepisie art. 284 uregulowanie dotyczące elementów obligatoryjnych wniosku.
- Następnie wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego rozpatrywany jest przez sąd.
Sąd powinien rozpoznać wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego w terminie 2 tygodni od dnia złożenia wniosku – na posiedzeniu niejawnym. W takich wypadkach orzekanie odbywa się wyłącznie w oparciu o dokumenty przedłożone przez dłużnika wraz z wnioskiem. W przypadku zaistnienia okoliczności wymagających sprawdzenia, w tym wysłuchania dłużnika, sąd wyznacza rozprawę. Wówczas termin rozpoznania sprawy o otwarcie postępowania sanacyjnego wydłuża się do 6 tygodni.
- Po rozpoznaniu wniosku – sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego. Wówczas cały majątek w przedsiębiorstwie staje się masą sanacyjną.
W postanowieniu musi zostać wskazany dłużnik, w sposób dokładniejszy aniżeli w oznaczeniu przedmiotu sprawy. Ponadto sąd wymienia z imienia i nazwiska bądź z nazwy (w przypadku osób prawnych) – zarządcę oraz wskazuje numer licencji doradcy restrukturyzacyjnego osoby powołanej do pełnienia funkcji lub numer w KRS spółki powołanej do pełnienia tej funkcji.
Postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego jest skuteczne i wykonalne z dniem jego wydania.
- Przygotowanie i realizacja planu restrukturyzacyjnego, czyli wdrożenie działań sanacyjnych.
Zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny w terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego. Jeżeli zarządca nie porozumie się z dłużnikiem co do treści planu, składa plan, dołączając zastrzeżenia dłużnika i uzasadnienie przyczyn, dla których tych zastrzeżeń nie uwzględnił. W uzasadnionych przypadkach termin do złożenia planu restrukturyzacyjnego może zostać przedłużony przez sędziego-komisarza do trzech miesięcy. Dopiero po zatwierdzeniu planu przez sędziego komisarza, zarządca ma możliwość realizacji planu.
- Sporządzenie spisu wierzytelności.
Zgodnie z przepisem art. 320 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, zarządca sporządza i składa sędziemu-komisarzowi spis wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego. Termin ten nie podlega przedłużeniu.
- Zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
Sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem niezwłocznie po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego przewidzianej do wykonania w toku postępowania sanacyjnego, nie później jednak niż przed upływem dwunastu miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
- Zakończenie postępowania sanacyjnego.
Postępowanie sanacyjne, podobnie jak w przypadku pozostałych postępowań restrukturyzacyjnych, zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu albo o odmowie zatwierdzenia układu.
Kto prowadzi postępowanie sanacyjne?
Postępowanie sanacyjne prowadzone jest przez zarządcę wyznaczonego przez sąd. Następuje to w momencie otwarcia postępowania sanacyjnego – dłużnik traci prawo zarządu swoim majątkiem, który staje się masą sanacyjną, a zarząd ten przejmuje zarządca. Niemniej istotnym jest wskazać, że zarządca dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek dłużnika. W przypadku innych postępowań sądowych, administracyjnych i sądowoadministracyjnych – również to zarządca występuje w charakterze strony.
Ile trwa postępowanie sanacyjne?
W ustawie – Prawo restrukturyzacyjne nie ma wskazanego maksymalnego okresu trwania postępowania sanacyjnego. Ustawodawca wskazał na okres 12 miesięcy, niemniej w praktyce postępowanie sanacyjne trwa nawet kilka lat. Wszystko to zależne jest od kondycji danego przedsiębiorstwa. Zobacz, czym jest restrukturyzacja zobowiązań przedsiębiorców.
Postępowanie sanacyjne – co oznacza dla wierzyciela?
Tak jak już zostało wspomniane wyżej, w trakcie postępowania sanacyjnego dłużnik traci możliwość zarządzania majątkiem na rzecz zarządcy wyznaczonego przez sąd. W szczególnych przypadkach, jeżeli skuteczne przeprowadzenie postępowania sanacyjnego wymaga osobistego udziału dłużnika lub jego reprezentantów, a jednocześnie dają oni gwarancję należytego sprawowania zarządu, sąd może zezwolić dłużnikowi na wykonywanie zarządu nad całością lub częścią przedsiębiorstwa w zakresie nieprzekraczającym zakresu zwykłego zarządu. Wobec tego naturalnie nasuwa się zapytanie, co to oznacza dla wierzyciela. Poznaj również konsekwencje restrukturyzacji.
Przede wszystkim należy podkreślić, że prowadzenie postępowania sanacyjnego nie oznacza, że wierzyciel nie odzyska należności. Sam przepis art. 310 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne stanowi, że otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. Wówczas koszty postępowania obciążają wszczynającego postępowanie, czyli wierzyciela, jeżeli nie było przeszkód do umieszczenia wierzytelności w całości w spisie wierzytelności. Ponadto wierzyciel ma również możliwość za pośrednictwem Rady Wierzycieli kontrolować czynności zarządcy, badać stan masy sanacyjnej czy udzielać zezwolenia na czynności, które mogą być dokonane tylko za zezwoleniem Rady Wierzycieli.
Pomoc w postępowaniu sanacyjnym
Przepis art. 319 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne reguluje, że jeżeli plan restrukturyzacyjny zakłada udzielenie pomocy publicznej, do której udzielenia jest konieczna zgoda właściwego organu, zarządca niezwłocznie po zatwierdzeniu planu restrukturyzacyjnego wszczyna postępowanie w celu uzyskania takiej zgody. Postępowanie polega na zgromadzeniu wymaganej dokumentacji oraz złożeniu wymaganych wniosków.
Dowiedz się, kiedy możliwa jest restrukturyzacja zobowiązań dłużnika.
