Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, o czym stanowi art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: KRiO). W tym kontekście często pojawia się zapytanie o 500+, a mianowicie czy otrzymywanie tego świadczenia ma wpływ na wysokość alimentów. Zapraszamy do lektury!

Wysokość alimentów a 500+

W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, że zgodnie z KRiO, zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Ustawodawca w ramach obowiązku alimentacyjnego przewiduje zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a nie wszystkich jego potrzeb. Co do zasady, przez pojęcie usprawiedliwionych potrzeb, rozumie się potrzeby w postaci zapewnienia m.in. mieszkania, wyżywienia, ubrania, higieny, leczenia. Co istotne, należy także pamiętać, że sąd – zasądzając alimenty – kieruje się także zarobkowymi i majątkowymi możliwościami zobowiązanego do alimentacji.

Jednocześnie z art. 135 § 3 pkt 3 KRiO wynika, że na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływa świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, tj. „świadczenie 500+”. Innymi słowy, oznacza to, że przy ustalaniu wysokości alimentów nie jest brane pod uwagę świadczenie 500+ i sądy nie uwzględniają tego świadczenia przy zasądzaniu alimentów. W kontekście nadchodzących zmian od 1 stycznia 2024 r. i zmiany wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł – również na gruncie obowiązujących regulacji i kwota 800 zł nie będzie miała wpływu na wysokość alimentów ustalonych przez sąd.

Czy alimenty bądź 500+ wykazuje się w zeznaniu rocznym?

Nie, alimentów ani 500+ nie wykazuje się w zeznaniu rocznym. Przypomnieć należy, że co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, z wyjątkiem, kiedy to dochód będzie podlegał zwolnieniu podatkowemu. Do tych wyjątków należą alimenty oraz świadczenie 500+ (od stycznia 2024 r – „800+”).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są alimenty:

• na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• na rzecz innych osób niż wymienione powyżej, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Z kolei w kontekście 500+, art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są:

• świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki dla opiekunów otrzymane na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów oraz świadczenie wychowawcze otrzymane na podstawie przepisów o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tj. świadczenie 500+).

500+ a świadczenie z funduszu alimentacyjnego

Osoba ubiegająca się o świadczenie z funduszu alimentacyjnego nie musi się obawiać, że otrzymywanie świadczenia 500+ pozbawi ją możliwości uzyskiwania świadczenia z tego funduszu alimentacyjnego. Wprawdzieustawodawca uzależnił prawo do otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego od sytuacji ekonomicznej uprawnionego, niemniej dochody, które bierze się pod uwagę w przypadku przyznawania świadczeń z funduszu alimentacyjnego to:

• przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (dochody opodatkowane na skali podatkowej), 30b (dochody giełdowe), 30c (dochody opodatkowane podatkiem liniowym), 30e (dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości) i 30f (dochody z zagranicznej jednostki kontrolowanej) ustawy o PIT pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,
• inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, m.in. alimenty na rzecz dzieci, renty i emerytury, zasiłki chorobowe oraz świadczenie wypłacone z tytułu bezskutecznej egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Oznacza to, że otrzymywanie świadczenia 500+ nie wlicza się do dochodów faktycznie osiąganych, które miałyby wpływ na przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego.