Masa upadłościowa jest jedynym z najistotniejszych pojęć na gruncie prawa upadłościowego. Dlatego ważnym jest, w kontekście prowadzonego postępowania upadłościowego, aby znać podstawowe zagadnienia związane z tym pojęciem. Niniejszy wpis zostanie poświęcony na ich przybliżenie. Zapraszamy do lektury!

Co to jest masa upadłości?

W przepisie art. 61 ustawy – Prawo upadłościowe ustawodawca sformułował legalną definicję masy upadłości. Masa upadłości to nic innego jak majątek upadłego, który służy zaspokojeniu jego wierzycieli. Powstaje ona z dniem ogłoszenia upadłości (czyli z dniem wydania postanowienia sądu o ogłoszenie upadłości). Jednocześnie wskazuje się, że nie ma znaczenia data uprawomocnienia się orzeczenia o upadłości.

Co wchodzi w skład masy upadłości?

Ustawodawca również doprecyzował tę materię. W skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Nie stanowią tego majątku zobowiązania, gdyż obciążają masę upadłości i z niej są zaspokajane w toku postępowania upadłościowego. Innymi słowy, majątkiem masy upadłości jest ogół zbywalnych praw majątkowych (aktywa), które przysługują upadłemu. Przykładowo, do majątku masy upadłości mogą wchodzić:

• nieruchomości;
• ruchomości;
• wierzytelności;
• inne prawa majątkowe w postaci np. akcji, udziałów w spółkach.

Należy również zwrócić uwagę na wyjątki, jakie zostały określone w art. 63-67a ustawy – Prawo upadłościowe. W kolejnym punkcie omówione zostaną powyższe wyłączenia, czyli te elementy, które z mocy ustawy nie wchodzą do masy upadłości.

Co nie wchodzi do masy upadłości?

Zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe, zostały wyłączone 4 grupy mienia z masy upadłości. Mianowicie, do masy upadłości nie wchodzą:

• mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego;
• wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu;
• kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom;
• środki pieniężne znajdujące się na rachunku będącym przedmiotem blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego w rozumieniu art. 119zg pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa.

Kto zarządza masą upadłościową?

Zarządzanie masą upadłościową należy do zadań syndyka. Zgodnie z art. 308 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe, po sporządzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego albo po złożeniu pisemnego sprawozdania ogólnego – dopiero wówczas syndyk może przeprowadzić likwidację masy upadłości. W kontekście zarządzania masą upadłościową warto wskazać, że likwidacja masy upadłości może być wstrzymana przez sędziego-komisarza w dwóch przypadkach:

• jeśli postanowienie o ogłoszeniu upadłości nie jest prawomocne, np. w przypadku, jeśli wniesiono zażalenie lub brak jest dowodu prawidłowego doręczenia;
• jeśli wpłynie wniosek o zawarcie układu w upadłości, zgodnie z art. 266a ustawy – Prawo upadłościowe. W takim wypadku sędzia-komisarz w trybie zabezpieczenia może lub jest zobowiązany wstrzymać likwidację masy w zakresie, w jakim jest to niezbędne do wykonania układu.

Wstrzymanie likwidacji do czasu uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości może nastąpić z urzędu, jak i na wniosek.

Co oznacza likwidacja masy upadłości?

Najprościej ujmując, likwidacja masy upadłości oznacza przekształcenie wszystkich składników majątkowych w środki pieniężne. W rezultacie „upłynnienia” składników majątkowych, pozyskane sumy wypłacane są wierzycielom upadłego celem zaspokojenia ich roszczeń. Należy pamiętać, że głównym celem postępowania upadłościowego jest to, aby roszczenia wierzycieli mogły zostać zaspokojone w jak najwyższym stopniu, a jeśli racjonalne względy na to pozwolą – dotychczasowe przedsiębiorstwo dłużnika zostało zachowane. Tym samym możliwość zrealizowania tego celu pojawi się dopiero w wyniku likwidacji masy upadłości.