O czterech rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych pisaliśmy w jednym ze wcześniejszych artykułów, do którego lektury serdecznie zachęcamy. Niemniej w ramach niniejszego wpisu pod lupę zostanie wzięte jedno z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, a mianowicie przyspieszone postępowanie układowe. Wskazane zostaną między innymi najważniejsze ustawowe pojęcia, wymogi formalne, jego przebieg, a także koszty związane z jego prowadzeniem.

Co to jest przyspieszone postępowanie układowe?

Przyspieszone postępowanie układowe zostało uregulowane w Dziale II ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – prawo restrukturyzacyjne. W ramach przyspieszonego postępowania układowego dłużnik ma możliwość zawarcia układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Może być prowadzone, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.

Postępowanie to zawiera element sądowy na etapie wnioskowania. Mianowicie wskazać należy na dwa segmenty:

• postępowanie o otwarcie oraz
• właściwe postępowanie restrukturyzacyjne.

Wskazuje się, że jest to jedno z najczęściej wybieranych postępowań restrukturyzacyjnych w Polsce, ponieważ pozwala ono najsprawniej przejść przez restrukturyzację firmy (czas jego trwania to ok. 12 miesięcy). Należy pamiętać, że właśnie ten rodzaj postępowania przeznaczony będzie dla tych podmiotów, których zadłużenie nie jest zaawansowane na dzień złożenia wniosku o przyspieszone postępowanie układowe. W przypadku przyspieszonego postępowania układowego dłużnik nie ma zagwarantowanej ochrony przed egzekucją komorniczą na etapie rozpatrywania wniosku, tak jak ma to miejsce chociażby w przypadku postępowania sanacyjnego. Wymaga również podkreślenia, że w przypadku przyspieszonego postępowania układowego dłużnik żądający otwarcia przyspieszonego postępowania układowego nie musi uprawdopodobnić zdolności do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu – tak jak ma to miejsce w przypadku otwarcia postępowania układowego albo sanacyjnego.

Koszty przyspieszonego postępowania układowego

Oczywiście nie ma możliwości dokonania precyzyjnych i całościowych wyliczeń związanych z przyspieszonym postępowaniem układowym (niestety katalog wydatków nie jest zamknięty). Dlatego poniżej wskazane zostaną „pewne” opłaty, które pojawią się bądź potencjalnie mogłyby się pojawić w przyspieszonym postępowaniu układowym. Należą do nich:

• opłata stała w wysokości 1000 zł od wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego lub wniosku o zatwierdzenie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu;
• opłata stała w wysokości 200 zł od zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
• opłata stała w wysokości 100 zł od wniosku o uchylenie lub zmianę układu.

Ponadto do innych wydatków stałych związanych z prowadzeniem postępowania restrukturyzacyjnego należy zaliczyć między innymi:

• koszty obwieszczeń;
• ogłoszeń;
• koszty funkcjonowania rady wierzycieli;
• koszty związane ze zwołaniem zgromadzenia wierzycieli (np. koszty wynajęcia pomieszczenia, w którym będzie się odbywało zgromadzenie);
• wynagrodzenie nadzorcy sądowego i zarządcy.

Jakie skutki niesie za sobą przyspieszone postępowanie układowe?

Najważniejszym skutkiem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego dla dłużnika będzie to, że nastąpi zawieszenie postępowań egzekucyjnych dotyczących wierzytelności, które z mocy prawa zostaną objęte układem, zgodnie z treścią art. 259 ust. 1 ustawy – prawo restrukturyzacyjne. Odnośnie do innych skutków przyspieszonego postępowania układowego należy wskazać między innymi na to, że:

• mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika – staje się masą układową (art. 240 ustawy – prawo restrukturyzacyjne);
• konieczne jest udzielenie dostępu do dokumentów dotyczących przedsiębiorstwa sędziemu-komisarzowi oraz nadzorcy sądowemu (art. 238 ustawy – prawo restrukturyzacyjne);
• niedopuszczalne będzie potrącenie wzajemnych wierzytelności między dłużnikiem a wierzycielem (art. 253 ustawy – prawo restrukturyzacyjne);
• od dnia otwarcia przyspieszonego postępowania układowego do dnia jego zakończenia – niedopuszczalne będzie wypowiedzenia najmu, dzierżawy bez zezwolenia rady wierzycieli.

Jak przebiega przyśpieszone postępowanie układowe?

W pierwszej kolejności powinna nastąpić analiza, czy właśnie ten rodzaj postępowania jest dobry dla danego podmiotu. Jeżeli tak – wówczas dany podmiot winien złożyć wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego. W art. 227 ustawy – prawo restrukturyzacyjne zostały szczegółowo omówione wymogi formalne wniosku. Wraz z wnioskiem dłużnik składa na piśmie oświadczenie, że informacje zawarte we wniosku i załącznikach są prawdziwe i zupełne. Kolejnymi etapami przyspieszonego postępowania układowego są:

• uiszczenie obligatoryjnej zaliczki, o której mowa w art. 230 ustawy – prawo restrukturyzacyjne (nie należy jej mylić z opłatą sądową!) – zaliczka, w przeciwieństwie do opłaty sądowej, zostanie wydatkowana tylko na wydatki przyspieszonego postępowania układowego, czyli na wydatki, które i tak zostałyby poniesione przez dłużnika. Należy podkreślić, że zaliczka dotyczy prognozowanych wydatków. W przypadku odmowy otwarcia przyspieszonego postępowania układowego uiszczona zaliczka jest zwracana. Jednocześnie należy pamiętać, że w przypadku otwarcia tego postępowania - wszelkie wydatki w pierwszej kolejności będą pokrywane właśnie z tej zaliczki;
• rozpoznanie wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego przez sąd;
• uwzględnienie wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego - sąd wydaje postanowienie, w którym wskazuje dokładne dane dłużnika, m.in. imię, nazwisko, firma czy odpowiednio PESEL/NIP, wyznacza nadzorcę sądowego, a także oznacza sąd godzinę wydania postanowienia, jeżeli dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności, lub systemu rozrachunku papierów wartościowych;
• obwieszczenie i doręczenie postanowienia oraz informacji o jego prawomocności;
• złożenie planu restrukturyzacyjnego i spisu wierzytelności przez nadzorcę sądowego dla sędziego-komisarza w terminie 2 tygodni od dnia otwarcia postępowania;
• wyznaczenie terminu zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem;
• zawiadomienie o terminie zgromadzenia wierzycieli (art. 264 ustawy – prawo restrukturyzacyjne);
• głosowanie nad układem;
• rozpoznanie układu przez sąd.

Przyspieszone postępowanie układowe a postępowanie sądowe

Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 257 ustawy – prawo restrukturyzacyjne, otwarcie przyspieszonego postępowania układowego nie ogranicza dopuszczalności wszczynania innych postępowań, tj. nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności.