Celem utrzymywania odpowiedniej jakości świadczonych usług, ich promocji, rozszerzenia rynków zbytu – nierzadko przedsiębiorcy podejmują decyzję o podjęciu międzynarodowej współpracy handlowej. Zdawać mogłoby się, że w wyniku podjęcia takich decyzji można dostrzec same zalety. I owszem, można tak też powiedzieć, w sytuacji, jeżeli współpraca pomiędzy kontrahentami przebiega sprawnie, bez opóźnień. Niemniej co w sytuacji, jeśli nasz kontrahent jest nierzetelny i spóźnia się z regulowaniem należności za dostarczone usługi, towary? Niniejszy wpis zostanie poświęcony przede wszystkim windykacji należności za granicą oraz poszczególnym krokom, jakie należy podjąć w razie napotkania trudności z odzyskaniem roszczenia. Zapraszamy do lektury!
Windykacja zagraniczna – na czym polega?
Windykacja zagraniczna, międzynarodowa czy globalna – jest zbiorem działań, który ma umożliwić wyegzekwowanie należności od zagranicznych partnerów biznesowych (dotyczy spraw o charakterze transgranicznym). Oczywiście łatwiej jest uzyskać należność od kontrahenta czy klienta, który działa czy też ma siedzibę na terytorium Unii Europejskiej (dalej: UE). W tym kontekście należy wspomnieć o mechanizmach, które zostały wypracowane w ramach UE w poszczególnych rozporządzeniach. Mianowicie są to:
- Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty,
- Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń,
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
Kluczowymi aktami są pierwsze dwa, dotyczące odpowiednio europejskiego nakazu zapłaty (znajdzie on zastosowanie w każdym państwie członkowskim UE oprócz Danii) oraz rozporządzenie regulujące kwestię europejskiego postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Wprowadzenie tych dwóch postępowań w znacznym stopniu uprościły wierzycielom drogę dochodzenia należności.
Europejski nakaz zapłaty
Europejski nakaz zapłaty służy egzekwowaniu roszczeń wymagalnych, ale niedochodzonych. Nadto może on być także stosowany w przypadku roszczeń, które są stwierdzone ugodą. Europejski nakaz zapłaty może dotyczyć spraw cywilnych i handlowych. Celem uzyskania europejskiego nakazu zapłaty, należy złożyć na odpowiednim formularzu pozew. Jeżeli sąd uzna, że kryteria formalne zostały spełnione, a pozwany nie wniesie sprzeciwu, wówczas sąd uzna pozew za uzasadniony i zostaje wydany europejski nakaz zapłaty.
Europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń
Postępowanie to może dotyczyć roszczeń w wysokości do 5.000 euro (z wyłączeniem kosztów) we wszystkich krajach UE, oprócz Danii. Wyrok wydany w wyniku tego postępowania jest uznawany oraz wykonalny w innym kraju UE i może być egzekwowany (chyba że jest on niespójny z innym wyrokiem wydanym w innym kraju UE i dotyczącym tych samych stron sporu). W przypadku możliwości wniesienia pozwu w Polsce pobierana jest opłata stała w kwocie 100 zł od pozwu w sprawie rozpoznawanej w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.
Nierzetelny kontrahent spoza UE? Jak ściągnąć dług od osoby przebywającej za granicą?
Sprawa nieco komplikuje się w przypadku kontrahentów, którzy są poza obszarem UE, gdyż nie będą miały zastosowania omówione wyżej postępowania. Co również istotne, komornicy działający w Polsce nie mają możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej za granicą ani w państwie członkowskim UE, ani w żadnym innym. W takim przypadku celem windykacji należności zaleca się skorzystanie z usług kancelarii specjalizującej się w odzyskiwaniu pieniędzy w danym państwie spoza UE. Pomocne w tym zakresie mogą okazać się regulacje:
- ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z dnia 4 lutego 2011 r.,
- Konwencja z Lugano z dnia 30 października 2007 r.
Jak odzyskać pieniądze od zagranicznego kontrahenta?
Przede wszystkim kluczową rolę odgrywa odpowiednio skonstruowana umowa z kontrahentem, która reguluje wszelkie aspekty współpracy. Bez wątpienia odpowiednio sporządzona umowa może ułatwić dochodzenie należności. Dlatego w przypadku opóźnień/niemożności odzyskania środków, warto sprawdzić warunki kontraktu. Należy zwrócić uwagę na prawa i obowiązki każdej ze stron, terminy spełniania świadczeń, terminy płatności oraz ewentualne konsekwencje w przypadku opóźnień dostawy towaru czy płatności.
Warto także określić w takiej umowie, w jakim państwie będą toczyć się ewentualne spory związane z realizacją danej umowy. Zanim podjęte zostaną konkretne działania celem odzyskania należności, wskazane jest także skontaktować się z klientem/kontrahentem samodzielnie, w szczególności, jeżeli jest to stała współpraca i wówczas – spróbować polubownie rozwiązać sprawę i odzyskać należność. W sytuacji braku odpowiedzi z jego strony – należy podjąć działania windykacyjne. Jeżeli dany klient/kontrahent przebywa w jednym z państw członkowskich UE – wówczas do dyspozycji pozostają omówione wyżej rozwiązania, czyli europejski nakaz zapłaty oraz europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń. Natomiast jeżeli kontrahent jest spoza UE – wówczas niezbędna jest profesjonalna pomoc kancelarii, która specjalizuje się w regulacjach prawnych w danym państwie, ze szczególnym uwzględnieniem przepisów dotyczących windykacji należności.
Dlaczego warto uzyskać wsparcie prawnika w windykacji należności za granicą?
Wsparcie prawnika (tj. radcy prawego czy adwokata) może okazać się nieocenione w przypadku konieczności wszczęcia windykacji należności z granicą. W pierwszej kolejności kluczowe może okazać się ustalenie sądu właściwego do rozpatrzenia danej sprawy. W przypadku możliwości złożenia pozwu w ramach europejskiego nakazu zapłaty – profesjonalny pełnomocnik może przygotować projekt pozwu, który samodzielnie można złożyć bądź można udzielić pełnomocnictwa danemu pełnomocnikowi, aby zajmował się reprezentacją w toku całego postępowania. Wymaga podkreślenia, że pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty trzeba złożyć na formularzu, który stanowi załącznik do Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006, dlatego pomoc prawnika może okazać się niezbędna, aby w sposób prawidłowy wypełnić formularz i nadać bieg sprawie. Z kolei w przypadku, gdy np. dłużnik ukrywa się w innym państwie, spoza UE – wówczas warto zwrócić się o pomoc do specjalistów, którzy mają doświadczenie, znają miejscowe zwyczaje w danym państwie, w którym to przebywa dłużnik i posiadają wiedzę odnośnie pozasądowych oraz sądowych metod odzyskiwania należności.
