Polska uchodzi za jedno z trudniejszych miejsc do prowadzenia działalności gospodarczej. Jak podaje serwis business-magazine.pl, pod względem zawiłości procedur i kosztów zajmujemy w Europie 10. pozycję w rankingu 30 państw. Wynik co prawda nie jest najgorszy – jednakże również mógł być lepszy. Trudniej prowadzić działalność gospodarczą jest m.in. w Niemczech, Grecji, we Francji czy na Słowacji, łatwiej natomiast jest m.in. w Holandii, Danii, Rosji, Bułgarii czy na Węgrzech. Jak w tym całym gąszczu przepisów ma się odnaleźć początkujący przedsiębiorca? Już spieszymy z pomocą – przedstawiając 10 pułapek, które czyhają na początkującego przedsiębiorcę.
1. Prowadzenie działalności „na czarno”
Zarejestrowanie działalności nie zawsze będzie konieczne. Przepisy dopuszczają prowadzenie tzw. działalności nierejestrowanej. W myśl art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (od 1 stycznia 2023 będzie to 1.745,00 zł) i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Zarejestrowanie działalności od początku jej prowadzenia będzie konieczne w przypadku, gdy nie zostanie spełniony przynajmniej jeden z powyższych warunków. Niezarejestrowanie firmy wiąże się z konsekwencjami w postaci kary grzywny, a nawet kary pozbawienia wolności. Dodatkowo należy zapłacić zaległy podatek i składki ZUS wraz z odsetkami.
2. Założenie działalności pierwszego dnia miesiąca
Założenie działalności pierwszego dnia miesiąca może wiązać się z niekorzystnym rozdysponowaniem prawa do tzw. ulgi na start – jest to zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne przez okres 6 miesięcy dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 18 ustawy Prawo Przedsiębiorców, ulga na start może trwać maksymalnie 6 miesięcy kalendarzowych. W tym zakresie liczymy tylko pełne miesiące ulgi. Oznacza to, że jeżeli dzień rozpoczęcia działalności przypadnie pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, miesiąc ten obowiązkowo należy wliczyć do okresu trwania ulgi. W przypadku jeżeli działalność gospodarczą przedsiębiorca rozpocznie w trakcie trwania miesiąca kalendarzowego, miesiąca tego nie należy wliczać do okresu 6 miesięcy obowiązywania ulgi na start.
3. Niekorzystny wybór formy opodatkowania
Przedsiębiorcy w tym zakresie maja do wyboru:
- Zasady ogólne – forma opodatkowania przyznawana z urzędu.
- Podatek liniowy – wybór tej formy opodatkowania zgłasza się na wniosku CEIDG-1 w trakcie zakładania działalności gospodarczej lub w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy w roku podatkowym przychód albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – możliwość skorzystania z tej formy opodatkowania zależy od prowadzenia działalności wymienionej w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wyboru tej formy dokonuje się analogicznie, jak w przypadku podatku liniowego.
4. Brak rejestracji do VAT
Co do zasady przedsiębiorcy nie muszą rejestrować się do VAT aż do momentu przekroczenia w danym roku podatkowym kwoty obrotów w wysokości 200 tys. zł – jest to tzw. zwolnienie podmiotowe. Jednakże niektórzy przedsiębiorcy nie mają możliwości skorzystania z ww. zwolnienia – przykładem takim są m. in. osoby świadczące usługi jubilerskie. Szczegółowy katalog podmiotów, które nie mają prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT określa art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
5. Brak kasy fiskalnej
Zasadą jest, że obowiązek stosowania kas fiskalnych dotyczy wszystkich przedsiębiorców dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Przepisy ustanawiają jednak szereg zwolnień z posiadania kasy fiskalnej, a także wskazują rodzaje działalności, które bezwzględnie muszą korzystać z kasy fiskalnej. Co do zasady kasy fiskalnej nie muszą posiadać przedsiębiorcy, u których obrót na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł. W przypadku podmiotów, które rozpoczęły prowadzenie działalności w poprzednim roku podatkowym – mogą oni skorzystać ze wspomnianego zwolnienia, jeśli z tytułu dokonywanej sprzedaży osiągnięty obrót nie przekroczył w proporcji do okresu wykonywania działalności w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł. Przedsiębiorcy bezwzględnie zobligowani do posiadania kasy fiskalnej zostali wymienieni w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
6. Nieterminowe wpłacanie zaliczek na PIT
Przedsiębiorcy często nie nadają zobowiązaniu z tytułu zaliczek na podatek dochodowy pierwszoplanowego znaczenia, traktując je jako mniej znaczące zobowiązanie, które można uregulować w późniejszym terminie. Jednakże proceder ten stanowi wykroczenie skarbowe, zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 57 § 1 Kodeksu karnego skarbowego. W związku z powyższym w tym zakresie może zostać nałożona grzywna.
7. Transakcje gotówkowe powyżej 15 tys. z innym przedsiębiorcą
Niezwykle istotna podczas prowadzenia własnej działalności gospodarczej jest kwestia transakcji gotówkowych. Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców limit transakcji gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami wynosi 15 tys. zł. Zapłata gotówką z przekroczeniem powyższego limitu skutkuje sankcją w postaci utraty prawa do zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.
8. Obowiązkowy split payment
Split payment, czyli inaczej mechanizm podzielonej płatności, polega na tym, że płatność za towar lub usługę, zrealizowana przez nabywcę specjalnym przelewem – tak zwanym komunikatem przelewu, nie trafia w całości na rachunek odbiorcy, ale zostaje rozdzielona na kwotę netto i podatek VAT. Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności mają podatnicy VAT, w przypadku łącznego spełnienia poniższych przesłanek:
- sprzedaży/nabycia towaru/usługi wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług;
- jeżeli kwota należności ogółem z faktury (brutto) przekracza 15 tys. zł.
Sankcją za niezastosowanie split paymentu jest dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku VAT przypadającej na towaru lub usługi objęte MPP. Ponadto jest to wykroczenie skarbowe zgodnie z Kodeksem karnym skarbowym, w związku z czym w tym zakresie może również zostać nałożona grzywna.
9. Prowadzenie działalności bez koncesji lub zezwolenia
Rodzaje działalności gospodarczej możemy podzielić na dwie kategorie: te, które wymagają zezwolenia lub koncesji oraz te, które nie wymagają zezwolenia, ani koncesji. Działalność gospodarcza objęta obowiązkiem uzyskania koncesji (lub zezwolenia) stanowi wyraz reglamentacji działalności gospodarczej, której zadaniem jest ograniczenie swobody działalności gospodarczej w kwestiach istotnych dla funkcjonowania państwa, w szczególności w kwestii bezpieczeństwa oraz interesu publicznego. Sankcje za prowadzenie działalności bez wymaganej prawem koncesji (lub zezwolenia) są różne, w zależności od rodzaju działalności. Przykładowo, za prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia bez wymaganej koncesji grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
10. Brak zgłoszenia do BDO
Rejestr BDO to inaczej Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Obowiązek wpisu do Rejestru BDO dotyczy przedsiębiorców, którzy:
- wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów,
- wprowadzają na terytorium kraju produkty w opakowaniach, opony, oleje smarowe, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny,
- produkują lub importują opakowania albo kupują je w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych (od firm unijnych).
Sankcją za brak zgłoszenia do BDO może być kara grzywny oraz administracyjna kara pieniężna.
Podsumowanie
Powyższe „pułapki” stanowią jedynie namiastkę tego, co czeka na przedsiębiorców w starciu z regulacjami prawnymi. Niezwykle ciężko jest zachować stałą czujność w tym zakresie, aby uchronić się przed niespodziewaną sankcją lub niekorzystnym rozporządzeniem swoimi prawami. Mając to na uwadze należy rozważyć nawiązanie stałej współpracy z podmiotami, które profesjonalnie zajmują się pomocą przy prowadzeniu działalności gospodarczej. W tym zakresie jesteśmy do Państwa dyspozycji – Radca prawny Toruń – Marcin Chowaniec zaprasza do współpracy.
