Z dniem 1 stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany w zakresie ustawy o prawach konsumenta oraz Kodeksu cywilnego. Nowelizacja stanowi implementację tzw. dyrektywy cyfrowej i towarowej oraz dyrektywy w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów. Państwa członkowskie były zobowiązane do przyjęcia implementujących je przepisów do dnia 1 lipca 2021 r., z mocą obowiązywania od dnia 1 stycznia 2022 r. Nasze krajowe przepisy zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. Niniejszy artykuł zostanie, w głównej mierze,  poświęcony tej części nowelizacji, która dotyczy treści cyfrowych lub usług cyfrowych i związanych z nimi prawami konsumentów.

Nowe definicje w ustawie o prawach konsumenta

Nowelizacja wprowadza szereg nowych definicji, niezbędnych dla implementacji dyrektywy, kluczowych w zakresie wykładni przepisów ustawy – m.in. są to pojęcia takie jak:  

1. Towar - jest to rzecz ruchoma, a także woda, gaz i energia elektryczna, w przypadku gdy są oferowane do sprzedaży w określonej objętości lub ilości.
2. Usługa cyfrowa – jest to usługa pozwalająca konsumentowi na:
   - wytwarzanie, przetwarzanie, przechowywanie lub dostęp do danych w postaci cyfrowej,
   - wspólne korzystanie z danych w postaci cyfrowej, które zostały przesłane lub wytworzone przez konsumenta lub innych użytkowników tej usługi,
   - inne formy interakcji za pomocą danych w postaci cyfrowej.
3. Towar z elementami cyfrowymi - jest to towar zawierający treść cyfrową lub usługę cyfrową bądź z nimi połączony w taki sposób, że brak treści cyfrowej lub usługi cyfrowej uniemożliwiłby jego prawidłowe funkcjonowanie.
4. Środowisko cyfrowe - jest to sprzęt komputerowy, oprogramowanie i połączenia sieciowe wykorzystywane przez konsumenta w celu uzyskania dostępu do treści cyfrowej lub usługi cyfrowej lub w celu korzystania z nich.

Ustawa rozróżnia treści cyfrowe od usług cyfrowych. Posiłkując się treścią uzasadnienia do projektu ustawy należy wskazać, iż usługami cyfrowymi są np. usługi wymiany treści wideo i audio oraz inne usługi przechowywania plików on-line, usługi przechowywania danych w chmurze, poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i aplikacji działających w oparciu o chmurę. Treści cyfrowe to dane wytwarzane i dostarczane w postaci cyfrowej. Dostarczenie treści cyfrowej może polegać na pojedynczej dostawie np. e-booków, plików muzycznych, plików wideo.

Lepsze warunki dla konsumentów

Celem wprowadzonych rozwiązań jest poprawa sytuacji konsumentów przy zawieraniu umów w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych. W przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, konsument ma prawo do doprowadzenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej do zgodności z umową, a w dalszej kolejności do złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy. W sytuacji jeżeli będzie oczywiste, że przedsiębiorca nie doprowadzi treści cyfrowej lub usługi cyfrowej do zgodności z umową w rozsądnym terminie lub bez poważnych niedogodności dla konsumenta, lub jeżeli brak zgodności z umową treści cyfrowej lub usługi cyfrowej będzie miał charakter istotny - konsument ma prawo do natychmiastowego żądania obniżenia ceny lub do natychmiastowego odstąpienia od umowy. Przedsiębiorca w tym zakresie może żądać zwrotu nośnika materialnego, na którym dostarczył treść cyfrową. Konsument powinien zrobić to niezwłocznie, na koszt przedsiębiorcy.

Obowiązki sprzedawców internetowych

Nowelizacja wprowadza również szereg obowiązków dla przedsiębiorców dokonujących sprzedaży internetowej, w szczególności:

• obowiązek podania informacji, czy osoba oferująca produkty na platformie jest przedsiębiorcą czy też nie,
• obowiązek informowania o najniższej cenie w ostatnich 30 dniach przed obniżką;
• obowiązek informowania o zasadach plasowaniu produktów przedstawianych konsumentowi w wyniku wyszukiwania;
• obowiązek przestrzegania rozszerzonego katalogu nieuczciwych praktyk - m.in. o działania przedsiębiorcy polegające na podawaniu wyników wyszukiwania w odpowiedzi na wyszukiwanie internetowe konsumenta bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy;
• obowiązek podania informacji, czy i w jaki sposób przedsiębiorca weryfikuje autentyczność opinii konsumentów, a także czy zamieszcza wszystkie opinie, czy tylko te pozytywne.