W przypadku nawiązania współpracy gospodarczej, nierzadko decydujemy się na przesunięcie terminu płatności. Jeżeli trafimy na nierzetelnego kontrahenta, wówczas pojawiają się kłopoty z odzyskaniem należności. Co robić, jeżeli dłużnik nie podejmuje próby spłacenia należności pomimo regularnych wezwań do zapłaty? Jakie wówczas można podjąć kroki? W niniejszym wpisie wyjaśniamy jakie działania należy przedsięwziąć celem skutecznego odzyskania należności.
Jak wygląda odzyskanie należności na drodze sądowej?
Zanim wystąpimy na drogę sądową, w pierwszej kolejności należy zastosować tzw. windykację miękką i wystosować do dłużnika przedsądowe wezwanie do zapłaty. Jeżeli to nie przyniesie oczekiwanego skutku w postaci zwrotu należności, wówczas należy przygotować pozew. Na gruncie obecnie obowiązującego kodeksu postępowania cywilnego wierzyciel może wybrać m.in. jedno z poniższych postępowań sądowych celem odzyskania należności:
- Elektroniczne postępowanie upominawcze – EPU,
- postępowanie nakazowe,
- postępowanie upominawcze,
To, na jaki tryb zdecyduje się wierzyciel, zależne jest m.in. od okoliczności sprawy czy posiadanych dowodów. Czasem konieczne będzie zastosowanie twardej windykacji.
Przykładowo, EPU stanowi rodzaj postępowania upominawczego. Procedura w całości prowadzona jest w systemie elektronicznym – EPU – przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód, który właściwy jest dla tych postępowań dla terytorium całej Polski. W EPU mogą być dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie 3 lat przed dniem wniesienia pozwu. Ponadto w tym trybie nie można dochodzić roszczenia innego niż pieniężne.
Odnośnie do postępowania nakazowego – sąd wydaje nakaz zapłaty w tym postępowaniu, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu, tj. dokumentem urzędowym albo zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem albo wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.
W przypadku postępowania upominawczego – uzyskanie nakazu zapłaty jest prostsze, aniżeli w przypadku postępowania nakazowego, gdyż wystarczy wykazać w ramach pozwu, że roszczenie jest oczywiście zasadne, twierdzenia co do faktów nie budzą wątpliwości, a zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego.
Faktura wysłana mailem a odzyskanie należności
Na gruncie obowiązujących przepisów, jak i orzecznictwa sądów administracyjnych (vide: wyrok NSA z dnia 20 maja 2010 r., sygn.: I FSK 1444/09) nie ulega wątpliwości, że faktura VAT może mieć formę papierową, ale i elektroniczną. Tym samym w przypadku ewentualnego sporu z nierzetelnym kontrahentem, faktura VAT wysłana mailem – również może stanowić dowód w ramach postępowania upominawczego, tj. może stanowić dowód umożliwiający wydanie nakazu zapłaty.
Odzyskanie należności od cudzoziemca
Sprawa odzyskania należności od zagranicznych kontrahentów może być nieco bardziej skomplikowana, jednak nie jest to niemożliwe. Oczywiście warto jak najszybciej podjąć działania celem odzyskania należności, przykładowo chociażby od wystosowania pisemnego wezwania do zapłaty.
W przypadku nierzetelnych kontrahentów z obszaru Unii Europejskiej – sprawa jest prostsza i mamy do dyspozycji środki takie jak:
- Europejski Nakaz Zapłaty, służący egzekwowaniu roszczeń wymagalnych, ale niedochodzonych. Nadto może on być także stosowany w przypadku roszczeń, które są stwierdzone ugodą. Europejski nakaz zapłaty może dotyczyć spraw cywilnych i handlowych.
- Europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń – może ono dotyczyć roszczeń w wysokości do 5.000 euro (z wyłączeniem kosztów) we wszystkich krajach UE, oprócz Danii. Wyrok wydany w wyniku tego postępowania jest uznawany oraz wykonalny w innym kraju UE i może być egzekwowany.
Sprawa nieco komplikuje się w przypadku kontrahentów, którzy są poza obszarem UE, gdyż nie będą miały zastosowania omówione wyżej postępowania. Co również istotne, komornicy działający w Polsce nie mają możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej za granicą ani w państwie członkowskim UE, ani w żadnym innym. W takim przypadku celem windykacji należności zaleca się skorzystanie z usług kancelarii specjalizującej się w odzyskiwaniu pieniędzy w danym państwie spoza UE. Pomocne w tym zakresie mogą okazać się regulacje ustawy Prawo prywatne międzynarodowe z dnia 4 lutego 2011 r., czy Konwencji z Lugano z dnia 30 października 2007 r.
