Na gruncie obowiązujących regulacji, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Z kolei nabycie spadku przez spadkobiercę następuje z chwilą otwarcia spadku. Tym samym sprawa o nabycie spadku w sądzie czy zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia przez notariusza mają charakter deklaratoryjny i de facto potwierdzają istnienie prawa do spadku, które spadkobierca nabywa z mocy prawa. W niniejszym wpisie przedstawimy najistotniejsze zagadnienia związanie z postępowaniem o stwierdzenie nabycia spadku.
W pierwszej kolejności osoba mająca w tym interes powinna wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku. Według prawa spadkowego obok spadkobiercy z wnioskiem mogą wystąpić także m.in. spadkobiercy spadkobierców czy uprawnieni do zachowku, a także zapisobiercy zapisu zwykłego. Postępowanie o stwierdzenia nabycia spadku toczy się przed sądem spadku w trybie nieprocesowym. W toku postępowania sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Nadto, sąd może przyjąć zapewnienia spadkowe lub wezwać spadkobierców poprzez ogłoszenie. W toku postępowania sąd może samodzielnie rozstrzygnąć kwestie sporne, związane chociażby z ważnością testamentu. Co więcej, sąd może dokonać także wykładni testamentu.
W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wymienia spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, a także wysokość udziałów. Prawomocne postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje do Rejestru Spadkowego.
W przypadku złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku – pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł, jeżeli sprawa dotyczy jednego spadkodawcy, co wynika z art. 49 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ponadto koniecznym jest uiścić kwotę w wysokości 5 zł tytułem wpisu do Rejestru Spadkowego.
Tak jak wskazaliśmy wyżej, nabycie spadku przez spadkobiercę następuje z chwilą otwarcia spadku, a sprawa o nabycie spadku w sądzie ma charakter deklaratoryjny. Niemniej stosownie do art. 1025 § 2 Kodeksu cywilnego, domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, jest spadkobiercą. Bez takiego postanowienia spadkobierca nie będzie w stanie wykazać względem innych osób swoich praw do spadku po spadkodawcy. Przykładowo, w przypadku, gdy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość, wówczas bez postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku spadkobierca nie będzie w stanie wykazać swojego prawa własności. Dlatego istotnym jest zadbać o dopełnienie formalności i złożyć stosowny wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Pomocy w tej kwestii może udzielić radca prawny Toruń.
