Prawie każdy przedsiębiorca boryka się z problemem nierzetelnych kontrahentów, a co za tym idzie koniecznością upominania się o niezapłaconą fakturę czy wykonane usługi. W wielu przypadkach upomnienie przyniesie pożądany skutek, jednak nierzadko zdarza się też, że nasz kontrahent zwyczajnie nie ma zamiaru uregulować należności. Czasami dzieje się tak z przyczyn zupełnie od niego niezależnych, innym zaś razem wynika to ze świadomych działań. Wówczas zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku, dana osoba czy inny podmiot, stają się naszym dłużnikiem.
Na początku możemy jeszcze próbować windykacji polubownej, poprzez skierowanie wezwania do zapłaty z wyznaczeniem określonego terminu na dokonanie płatności, z zagrożeniem wystąpienia na drogę postępowania sądowego, w przypadku jego bezskutecznego upływu. W sytuacji jednak, gdy nasz dłużnik nie spełni swojego zobowiązania, to pozostaje już tylko wystąpienie z pozwem o zapłatę.
Niestety złożenie pozwu wymaga spełnienia szeregu warunków formalnych, co może okazać się problematyczne dla niejednego wierzyciela. Przedmiotowe warunki zostały określone w art. 126 i 187 Kodeksu postępowania cywilnego. I tak, zgodnie z treścią art. 126 § 1 k.p.c., każde pismo procesowe powinno zawierać:
Co więcej stosownie do treści § 2 wymienionego artykułu, gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, co ma miejsce przy złożeniu pozwu, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
Poza powyższymi warunkami odnoszącymi się do każdego pisma procesowego, należy także pamiętać o elementach pozwu, które trzeba obligatoryjnie w nim zawrzeć, zgodnie z art 187 § 1 k.p.c., tj:
Stosownie zaś do brzmienia art. 187 § 2 k.p.c., pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
Oczywiście składając pozew należy się liczyć także z kolejnymi kosztami, które musimy ponieść. Tak więc nie dość, że dłużnik nie zapłacił nam naszej należności i nie wiemy, kiedy ją odzyskamy, bądź czy w ogóle do tego dojedzie, to jeszcze musimy ponieść kolejne wydatki, do których zaliczają się opłaty sądowe oraz ewentualne koszty pełnomocnika (radcy prawnego/adwokata), jeśli zdecydujemy się na jego pomoc. Jeśli chodzi o opłatę sądową to jest to kluczowa kwestia dla sądu, bez której nie podejmie się on rozpatrzenia sprawy. Wysokość tej opłaty w przypadku praw majątkowych, uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu, a szczegółowe jej określenie możemy ustalić odnosząc się do ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. W przypadku zaś wynagrodzenia pełnomocnika, jest to kwestia ustalana każdorazowo indywidualnie, w zależności od stopnia trudności sprawy i potrzebnego nakładu pracy. Może się też zdarzyć, że nasza sytuacja majątkowa nie pozwala nam na poniesienie kosztów danego postępowania. Wówczas, składając pozew, możemy także załączyć wniosek o zwolnienie nas od ponoszenia kosztów sądowych, w którym należy jednakże wykazać, że nie jesteśmy w stanie ich ponieść, poprzez wypełnienie szczegółowego oświadczenia zawierającego dane o stanie rodziny, majątku, dochodach oraz o przyczynie trudności finansowych, uniemożliwiających poniesienie kosztów postępowania.
Mając na względzie powyższe, należy wskazać, iż poprawne złożenie pozwu, może okazać się skomplikowana czynnością, z którą nie każdy z nas będzie w stanie sobie indywidualnie poradzić. Co istotne od tego co zawrzemy w jego treści, w dużej mierze zależy powodzenia naszej sprawy. Po drodze mogą pojawić się także, różne nieprzewidziane sytuacje, jak choćby problem z ustaleniem miejsca zamieszkania dłużnika. Jeśli Twój dłużnik nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej, w pozwie musisz wskazać jego miejsce zamieszkania. Może się też zdarzyć taka sytuacja, że dłużnik początkowo prowadził działalność, jednak na etapie dochodzenia naszego roszczenia, został już wykreślony z rejestru. Wówczas trzeba będzie podejmować określone kroki prawne umożliwiające ustalenie przedmiotowego adresu zamieszkania dłużnika. Jak więc widać, cała procedura może okazać się nie tylko skomplikowana. Lecz także czasochłonna, wobec czego warto postawić na działania prewencyjne i odpowiednie zabezpieczenia naszych transakcji. Podstawowym działaniem, o którym niestety często zapominamy, bądź zwyczajnie go nie stosujemy z lenistwa, jest zadbanie o formę pisemną wszelkich ustaleń dotyczących naszych umów, z których wynikają zobowiązania stron. Najlepiej jest zawrzeć wszelkie postanowienia w dobrze sporządzonej pisemnej umowie, która będzie rozwiewać wszelkie wątpliwości, w przypadku braku realizacji zobowiązań przez jedną ze stron. Taka umowa będzie wówczas stanowić główny dowód w sądzie, na podstawie którego sąd będzie mógł wydać stosowne rozstrzygnięcie. W przypadku jej braku, istotne mogę okazać się wszelkie ustalenia mailowe, czy nawet w formie sms. Najtrudniejsza sytuacja jest w momencie, gdy nasza umowa opierała się tylko na ustnych postanowieniach, gdyż cieżko będzie nam udowodnić, że faktycznie było tak jak twierdzimy, szczególnie gdy strona przeciwna wszystkiemu zaprzeczy. Tak więc podstawa naszych działań prewencyjnych, to forma pisemna oraz zadbanie o wszelkie inne środki dowodowe, np. świadkowie. Pamiętać także należy, aby transakcje gotówkowe kwitować stosownym, pisemnym potwierdzeniem odbioru czy przekazania pieniędzy, co pozwoli nam się uchronić przed ewentualnymi zarzutami strony przeciwnej w tym zakresie. Można też pomyśleć już na samym początku o odpowiednim zabezpieczeniu naszej transakcji, np. poprzez takie mechanizmy prawne jak: przewłaszczenia na zabezpieczenie, podpisanie weksla, zastaw czy notarialne poddanie się egzekucji. Takie działania mogą pozwolić nam zapobiec konieczności dochodzenia naszych należności, i przechodzenia przez całą procedurę postępowania sądowego, a jeśli już do niej dojdzie, to z całą pewnością będą stanowić duże ułatwienie w odzyskaniu naszych pieniędzy. Na konie warto też zaznaczyć, iż sam wyrok sądu nie stanowi jeszcze żadnej gwarancji odzyskania utraconych środków. Kluczowa będzie dalej ich egzekucja, która również może nastręczyć trudności, w szczególności, gdy dłużnik będzie miał problemy z wypłacalnością. Tak więc pamiętajmy również o tym, aby na wstępie naszej współpracy, dokładnie zweryfikować naszego kontrahenta, szczególnie, gdy w grę wchodzą większe pieniądze.
