Wysokość świadczenia emerytalnego uzależniona jest nie tylko od posiadania odpowiedniego wieku, ale także posiadania wymaganych okresów składkowych. Jak powszechnie wiadomo, bardzo istotna w tym zakresie jest wysokość odprowadzanych składek na ubezpieczenia społeczne. Jednakże to nie jedyny czynnik, który ma duży wpływ na wysokość przyszłej emerytury. Okazuje się, że równie ważna może się okazać wysokość kapitału początkowego, który stanowi pewnego rodzaju bazę do obliczenia wysokości przyszłej emerytury. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 11 marca 2021 r. (sygn. akt III AUa 42/21):
„Podstawowym i zasadniczo jedynym warunkiem nabycia prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, zaś wysokość świadczeń emerytalnych dla tej grupy ubezpieczonych wyraźnie powiązano ze składką emerytalną zewidencjonowaną na kontach poszczególnych osób. Inaczej rzecz ujmując, w obecnie obowiązującym systemie emerytalnym to nie okresy ubezpieczenia (ich ilość czy długość), ale wysokość odprowadzonych składek na ubezpieczenia społeczne po dniu 31 grudnia 1998 roku ma wpływ na wysokość emerytury i to w sposób bezpośredni. Dlatego im więcej odprowadzonych składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, tym wyższa wysokość otrzymywanego świadczenia emerytalnego”.
Czym jest kapitał początkowy?
Kapitał początkowy jest to odtworzona kwota składek na ubezpieczenie emerytalne sprzed 1 stycznia 1999 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych do tego dnia nie był zobowiązany, by prowadzić indywidualne konta ubezpieczonych, więc nie może sprawdzić, ile pieniędzy faktycznie zostało wpłaconych za danego ubezpieczonego. W związku z tym, osoby, które urodziły się po 1948 r. mogą złożyć odpowiedni wniosek do ZUS-u, a organ rentowy obliczy wkład danej osoby do systemu emerytalnego na podstawie stażu pracy oraz zarobków w danych okresach, co będzie miało późniejszy wpływ na wysokość emerytury.
Jak wygląda procedura ustalenia kapitału początkowego?
Kapitał początkowy ustala ZUS na wniosek ubezpieczonego, który spełnia poniższe przesłanki:
- urodził się po 1948 r. i był zatrudniony lub sam opłacał składki na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r.;
lub
- urodził się przed 1949 r. i spełnia łącznie cztery poniższe warunki:
- osiągnął powszechny wiek emerytalny po 31 grudnia 1998 r.,
- złożył po raz pierwszy wniosek o emeryturę z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego po 31 grudnia 2008 r. i wystąpiło obliczenie emerytury według nowych, zreformowanych zasad,
- ma staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 20 lat (kobieta) lub co najmniej 25 lat (mężczyzna); przy wyliczaniu kapitału okresy nieskładkowe możemy wziąć pod uwagę tylko w wymiarze, który nie przekracza 1/3 okresów składkowych),
- po tym, jak osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował pracę i miał opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
W celu ustalenia kapitału początkowego należy złożyć stosowny wniosek do ZUS-u wraz z informacją o okresach składkowych przed 1999 r. Co istotne – staż ubezpieczeniowy musi być odpowiednio udokumentowany lub udowodniony. W przeciwnym razie organ rentowy nie uwzględni wskazanego okresu.
Podsumowanie
Jeżeli jeszcze nie złożyliście Państwo wniosku o naliczenie kapitału początkowego, wskazane jest, aby zrobić to jak najszybciej. Wiele zakładów pracy, które funkcjonowały przed 1 stycznia 1999 r., może już nie istnieć, a odkładanie tego w czasie może wywołać późniejsze trudności ze znalezieniem dokumentów niezbędnych do ustalenia kapitału początkowego. W zakresie formalności – proszę się nie przejmować, bardzo chętnie Państwu pomożemy.
