Płacenie podatków na rzecz Skarbu Państwa jest obowiązkiem każdego. W Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, w art. 84 już jest mowa o tym obowiązku. Mówi on, iż „Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie”. W niniejszym wpisie omówimy „składowe” podatku.
Czym jest podatek?
Według definicji art. 6 ordynacji podatkowej: „Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej”. Sama definicja wskazuje nam wyłącznie na cechy podatku. Jest to przymusowość, bezzwrotność, nieodpłatność. Ponadto podatek ma charakter pieniężny oraz publicznoprawny. Podatków jest wiele. Wyróżniamy następujące podatki:
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
- podatek od towarów i usług (VAT),
- od spadków i darowizn,
- od czynności cywilnoprawnych (PCC),
- leśny,
- rolny,
- od nieruchomości.
Jakie są elementy podatku?
Elementami podatku jest:
- przedmiot,
- podmiot,
- podstawa opodatkowania,
- stawka podatku.
Przedmiotem opodatkowania jest to, od czego należy zapłacić podatek. Podmiotem natomiast jest osoba, która ten podatek uiszcza. Podstawa opodatkowania jest podstawą, od której nalicza się dany podatek. Natomiast ostatni z elementów, czyli stawka podatku określona wysokość tego podatku, która jest wyrażona w %.
Kto ustala wysokość podatku?
Poszczególne stawki podatków wskazane zostały we właściwych ustawach, m.in. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Celem egzemplifikacji, ustawa o PIT wskazuje, że „Podatek dochodowy od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej uzyskanych przez podatników, o których mowa w art. 9a ust. 2 lub 7, z zastrzeżeniem art. 29 i art. 30, wynosi 19% podstawy obliczenia podatku”. Rozliczając się skalą podatkową, w przypadku osób fizycznych, podatek dochodowy wyniesie do kwoty 120 000 zł – 12%, natomiast ponad kwotę 120 000 zł wyniesie 32% nadwyżki ponad 120 000 zł. Jeśli chodzi o ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, to ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne określa poszczególne stawki, w zależności od profilu działalności.
Sprawdź również, czym jest zryczałtowany podatek dochodowy.
Funkcja podatku
W większości państw osoby fizyczne, jak i osoby prawne płacą podatki. Wśród funkcji podatków wyróżniamy:
- funkcję fiskalną,
- funkcję informacyjną,
- funkcję stymulacyjną,
- funkcję redystrybucyjną.
Podatki stworzone zostały przede wszystkim w celu zasilania budżetu państwa. Jest to tzw. funkcja fiskalna. To najstarsza i główna funkcja podatku. Najprościej mówiąc, podatki są po to, aby pokryć wydatki publiczne. Druga z funkcji – funkcja informacyjna, nierzadko nazywana również funkcją kontrolną, oznacza, że płacąc podatki na określony przedmiot, państwo ma możliwość weryfikowania prawidłowości, bądź nieprawidłowości w gospodarce. Kolejna z funkcji to funkcja stymulacyjna. Służy ona przede wszystkim zagwarantowaniu realizacji pewnych celów państwa zarówno o charakterze społecznym, jak i gospodarczym. Funkcja redystrybucyjna dotyczy w szczególności podziału podatków między określone grupy podatników, jak i między samorząd a państwo.
