Paserstwo jest to zachowanie, które polega na nabyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego lub na udzielaniu innej osobie pomocy do jej zbycia, albo na przyjęciu tej rzeczy lub pomoc w jej ukryciu. Na gruncie obowiązującego Kodeksu karnego wyróżniamy: paserstwo umyślne (art. 291) oraz paserstwo nieumyślne (art. 292). Niniejszy wpis poświęcony zostanie paserstwu nieumyślnemu. Zapraszamy do lektury!
Czym jest paserstwo nieumyślne?
W przepisie art. 292 Kodeksu karnego stypizowane zostało paserstwo nieumyślne. Polega na tym, że sprawca tego występku nie zdaje sobie sprawy, chociaż na podstawie towarzyszących okoliczności mógł i powinien przypuszczać, że „nabywa lub pomaga do zbycia albo przyjmuje lub pomaga do ukrycia rzeczy, która pochodzi z czynu zabronionego” (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., sygn.: V KK 401/12, LEX nr 1231664).
O tym, czy dana osoba faktycznie powinna i mogła przypuszczać, że rzecz pochodzi z paserstwa, rozstrzygają okoliczności towarzyszące. Jednak co należy rozumieć przez wspomniane okoliczności? Wskazuje się w literaturze, jak i w orzecznictwie, że okolicznościami, które wskazują na uzyskanie rzeczy za pomocą czynu zabronionego, mogą być m.in.:
- niska, nierynkowa cena rzeczy,
- wygląd rzeczy, np. ślady przeróbek, niekompletność,
- rodzaj rzeczy,
- pora i miejsce transakcji (np. noc, odludzie),
- osoba zbywcy, np. jej wygląd, zachowanie.
Kiedy paserstwo jest nieumyślne?
Tak jak wskazaliśmy wyżej, paserstwo nieumyślne zachodzi wtedy, kiedy sprawca w chwili realizacji nie ma świadomości o pochodzeniu rzeczy z czynu zabronionego, ale na podstawie okoliczności towarzyszących jego czynowi, sprawca powinien i może przypuszczać, że dana rzecz z tego czynu pochodzi. Okoliczności towarzyszące nabyciu lub przyjęciu rzeczy czy też pomocy w jej kryciu lub zbyciu, to okoliczności obiektywne. Sprawdź, jak udowodnić paserstwo.
Jaka kara za paserstwo nieumyślne?
Ustawodawca przewidział dwa nieumyślne typy paserstwa:
- podstawowy, wskazany w art. 292 § 1 Kodeksu karnego oraz
- kwalifikowany (art. 292 § 2 Kodeksu karnego).
Odnośnie do podstawowego typu, ustawodawca przewidział karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Co do kwalifikowanego typu paserstwa nieumyślnego, który przewiduje wyższy wymiar kary, aniżeli w podstawowym, został on przewidziany w przypadku znaczącej wartości rzeczy będącej przedmiotem paserstwa. Wówczas sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jednocześnie należy pamiętać, że na gruncie Kodeksu karnego, zgodnie z art. 115 § 5, mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 zł.
Nieumyślne paserstwo – pomoc prawna
W przypadku zatrzymania bądź przedstawienia zarzutów paserstwa nieumyślnego warto skorzystać z pomocy prawnej radcy prawnego, który to zadba o prawidłowy przebieg postępowania, a także o realizację praw przysługujących osobie podejrzanej o popełnienie występku. Należy pamiętać, że sąd będzie orzekał na podstawie dowodów zebranych w toku postępowania przygotowawczego. Tym samym istotne jest, aby nad przebiegiem postępowania czuwał radca prawny, który będzie weryfikował ustalenia organów ścigania w zakresie przebiegu zdarzeń, zebranych dowodów.