Z chwilą zawarcia małżeństwa, między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa, która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Tym samym w przypadku, gdy małżonkowie nie zdecydowali się na ustanowienie rozdzielności majątkowej, a obowiązywała ich wspólność ustawowa, wówczas podstawowym skutkiem rozwodu jest ustanie ustawowej wspólności majątkowej. Wówczas koniecznym krokiem będzie przeprowadzenie podziału majątku między byłymi małżonkami. W niniejszym wpisie poruszymy zagadnienie podziału majątku po rozwodzie. Zapraszamy do lektury!
Czy długi wchodzą do majątku wspólnego?
W skład majątku wspólnego małżonków podlegającego podziałowi wchodzą składniki majątkowe, które istnieją w nim w chwili ustania wspólności i znajdujące się w nim jeszcze faktycznie w momencie dokonywania podziału.
Jednocześnie warto przypomnieć, że zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
- środki zgromadzone na koncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) oraz na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym każdego z małżonków.
W ramach postępowania działowego rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności. Przedmiotem podziału pozostaje czynny stan masy majątkowej w chwili orzekania o podziale (tj. tylko aktywa). Zatem oznacza to, że sąd, w trakcie postępowania dotyczącego podziału majątku pomiędzy byłymi małżonkami, nie dokonuje podziału zobowiązań, które ciążą na byłych małżonkach.
Czy można podzielić długi po rozwodzie?
W kontekście powyższego i odpowiedzi na pytanie, czy można podzielić długi po rozwodzie, odpowiedź brzmi – nie, nie można podzielić długów po rozwodzie, gdyż tak jak wskazywaliśmy wyżej – sąd nie zajmuje się podziałem zobowiązań byłych małżonków. Dotyczy to zarówno kwestii kredytu hipotecznego, jak i innych zobowiązań. Kwestię podziału wspólnego kredytu po rozwodzie omawialiśmy w jednym z wcześniejszych wpisów, do którego lektury zachęcamy pod linkiem TUTAJ.
Jak podzielić długi po rozwodzie?
W pierwszej kolejności należy wskazać, że w toku postępowania rozwodowego najczęściej sąd nie dokonuje podziału majątku wspólnego. Podział majątku dokonywany jest na osobnej rozprawie. Oczywiście, stosownie do treści art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, na wniosek jednego z małżonków, sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Niemniej w przypadku większego majątku bądź problematycznych kwestii do uregulowania – nie będzie możliwości, aby dokonać podziału majątku, gdyż wydłużyłoby to postępowanie rozwodowe.
Co do możliwości, jakie mają byli małżonkowie po rozwodzie, należy wskazać:
- podział majątku w formie aktu notarialnego, u notariusza,
- odrębne postępowanie w sądzie o podział majątku wspólnego małżonków.
Wybór formy podziału majątku po rozwodzie zależy od byłych małżonków. Istotnym jest podkreślić, że postępowanie sądowe o podział majątku wspólnego zazwyczaj dotyczy małżonków, którzy nie są w stanie porozumieć się ze sobą co do planowanego podziału, bądź jeden z małżonków nie zgadza się na podział majątku. Natomiast podział majątku u notariusza jest dla tych, którzy są zgodni co do podziału.
Ponadto należy mieć na uwadze, że podział majątku wspólnego małżonków u notariusza na pewno będzie sposobem szybszym, ale za to droższym, gdyż taksa notarialna przy podziale majątku uzależniona jest od wartości majątku. Z kolei postępowanie sądowe na pewno będzie tańszym sposobem aniżeli podział majątku u notariusza, niemniej sądowy podział majątku może trwać rok czy też nawet kilka lat w przypadku niezgody między byłymi małżonkami.
Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?
Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim skład majątku. W pierwszej kolejności dokonywana jest weryfikacja, jakie składniki wchodzą w skład majątku wspólnego, sąd ustala ich wartość. Ponadto sąd sprawdza, kiedy i za jakie środki poszczególne składniki zostały nabyte.
W tym punkcie istotnym jest podkreślić, że przy sądowym podziale majątku dopuszczalne jest przedstawienie wniosku o podział majątku wspólnego, który sąd może wziąć pod uwagę w trakcie postępowania. Uwaga! W zależności od tego, czy małżonkowie przedstawią zgodny projekt podziału tego majątku, czy też nie – zmienia się wysokość opłaty stałej! Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Natomiast, jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych.
Poznaj stanowisko Sądu Najwyższego w kwestii trwonienia majątku wspólnego przez jednego z małżonków.
