Zatarcie skazania jest to termin, który niewątpliwie kojarzy się z szeroko rozumianym prawem karnym. Mianowicie owa instytucja uregulowana została w rozdziale XII Kodeksu karnego, a także w art. 76 Kodeksu karnego. W niniejszym wpisie odpowiadamy, kiedy możliwe jest zatarcie skazania, czy można dokonać zatarcia skazania w ramach wniosku, a także wskażemy krótko, jakie przestępstwa nie ulegają zatarciu. Zapraszamy do dalszej lektury wpisu.
Co oznacza zatarcie skazania?
Zatarcie skazania to uznanie skazania za niebyłe. Jest to fikcja prawna – osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo, po zatarciu skazania może chociażby uzyskać zaświadczenie o niekaralności. Uogólniając, zatarcie skazania daje szanse osobie, wobec której zastosowano tę instytucję na normalne życie bez piętna przestępcy – jest ona wykreślona z rejestru skazanych, tj. z Krajowego Rejestru Karnego.
Kiedy możliwe jest zatarcie skazania?
Zatarcie skazania może nastąpić:
- z mocy prawa (art. 76 § 1, art. 107 § 1, § 3 – 5, art. 4 § 4 Kodeksu karnego),
- na wniosek (art. 107 § 2 Kodeksu karnego),
- w wyniku zastosowania prawa łaski Prezydenta RP.
Odnośnie do zatarcia skazania z mocy prawa – przede wszystkim następuje ono wtedy, gdy według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary (depenalizacja).
Co do pozostałych przypadków zatarcia skazania z mocy prawa – omówimy zatarcie w kontekście zasądzonej kary pozbawienia wolności, ograniczenia wolności oraz kary grzywny. W razie skazania na karę pozbawienia wolności – zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Z kolei w przypadku skazana na karę ograniczenia wolności – zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. W przypadku skazania na grzywnę – zatarcie następuje z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
W przypadku zatarcia skazania na wniosek – możliwe jest to na wniosek skazanego już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona arka pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat. Istotnym jest w tym punkcie podkreślić, że zatarcie skazania jest możliwe pod warunkiem łącznego spełnienia następujących przesłanek:
- wykonania lub darowania kary pozbawienia wolności do 3 lat lub przedawnienia jej wykonania,
- upływu co najmniej 5 lat od tego momentu oraz przestrzegania przez skazanego porządku prawnego w tym czasie.
Złożenie wspomnianego wniosku wiąże się z uiszczeniem opłaty w wysokości 45 zł. Ponadto należy pamiętać, że wniosek można złożyć na formularzu, który oferują sądy, niemniej warto rozważyć skorzystanie z pomocy radcy prawnego, który również może sformułować wniosek wraz z uzasadnieniem, powołując się także na stosowne przepisy czy orzecznictwo.
Sprawdź, czym jest zorganizowana grupa przestępcza i co grozi za udział w niej.
Jakie przestępstwo nie ulega zatarciu?
Zasadą jest to, że wszystkie przestępstwa ulegają zatarciu oprócz skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15. Jest to jedyny wyjątek od reguły przyjętej na gruncie Kodeksu karnego. Rozwiązanie to wynika z funkcji ochronnej prawa karnego. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności zawarte są od art. 197 do art. 204 Kodeksu karnego (rozdział XXV).
Prawo łaski a zatarcie skazania
Tak jak wspomnieliśmy, prawo łaski Prezydenta RP również może spowodować zatarcie skazania. Aby uzyskać ułaskawienie od Prezydenta RP – należy wystosować wniosek wraz z argumentacją / uzasadnieniem, dlaczego ma dojść do ułaskawienia.
Przeczytaj także, czym jest podrabianie dokumentów i co za to grozi.
