W niniejszym wpisie podejmiemy zagadnienie zatrudniania kobiet w ciąży. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy dozwolone jest zatrudnianie kobiet w ciąży na podstawie umowy o pracę oraz jakie są konsekwencje pozornego zatrudnienia, z uwzględnieniem obowiązujących regulacji z zakresu prawa pracy czy ubezpieczeń społecznych. Zapraszamy do dalszej lektury.
Czy pracodawca może zatrudnić kobietę w ciąży?
Przepisy Kodeksu pracy w aktualnym brzmieniu nie zabraniają pracodawcom zatrudniania kobiet w ciąży. Tym samym odpowiadając na powyższe pytanie – tak, jak najbardziej można zatrudniać kobiety w ciąży na umowie o pracę. Niemniej należy liczyć się z tym, że ZUS rozpocznie kontrolę lub postępowanie wyjaśniające w tym zakresie. A to dlaczego? Już spieszymy wyjaśniać! Mianowicie dla ZUS oznacza to, że kobieta zyska prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Ponadto po urodzeniu dziecka kobiecie będzie przysługiwał także zasiłek macierzyński, zgodnie z art. 29 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zarówno zasiłek chorobowy, jak i zasiłek macierzyński są wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego z uwagi na powyższe świadczenia, ZUS może sprawdzać, czy umowa o pracę nie została zawarta dla pozoru.
Podsumowując – tak, można zatrudniać kobietę w ciąży, niemniej warunkiem jest to, aby kobieta faktycznie podjęła i wykonywała pracę na rzecz danego pracodawcy, który będzie to świadczenie pracy przyjmował. W toku ewentualnej kontroli należy także wykazać świadczenie pracy przez pracownicę. Pomocna w tym zakresie może być wszelka dokumentacja sporządzona przez pracownicę, jak i inna dokumentacja potwierdzająca zakres wykonywanych czynności czy samą obecność w pracy. Wówczas w toku ewentualnej kontroli, ZUS nie będzie miał podstaw do zakwestionowania danej umowy o pracę i wówczas nie narazimy się na zarzut „pozorności” umowy o pracę.
Przeczytaj także, czy można zwolnić kobietę w ciąży.
Co to jest fikcyjne zatrudnienie?
W obowiązujących regulacjach zarówno na gruncie Kodeksu pracy, jak i na gruncie przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych nie ma definicji fikcyjnego (pozornego) zatrudnienia, dlatego należy sięgnąć do dorobku orzeczniczego. Przykładowo, Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 30 czerwca 2022 r., sygn. akt III AUa 62/21 wskazuje, że o pozorności zatrudnienia można mówić wówczas, „gdy podjęte czynności faktyczne mają na celu jedynie ukazanie na zewnątrz pozornych oświadczeń woli i jako takie nie są dowodem, że pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca pracę przyjmował i wypłacał za nią wynagrodzenie. Jest to upozorowanie woli stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu, nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Wówczas takie czynności nie mogą zostać uznane za świadczenie pracy, gdyż ich wykonywanie nie jest związane z wypełnianiem obowiązków wynikających z treści umowy o pracę, lecz ma na celu uwiarygodnienie na zewnątrz pozornych oświadczeń woli”.
Co grozi za pozorne zatrudnienie kobiety w ciąży?
W przypadku stwierdzenia przez ZUS w toku kontroli, że zatrudnienie kobiety było pozorne, należy spodziewać się, że pracownica zostanie wyrejestrowana z ZUS jako ubezpieczona, a w przypadku pobrania przez nią jakichkolwiek świadczeń – będzie zobowiązana do ich zwrotu. Warto nadmienić, że ZUS wydaje wówczas stosowną decyzję, z której wynika niniejsze rozstrzygnięcie, że dana kobieta, jako pracownik nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu. Od niniejszej decyzji można wnieść odwołanie do właściwego sądu rejonowego.
Masz wątpliwości co do tego zagadnienia? Skontaktuj się z radcą prawnym Toruń.
