W związku z ostatnimi wydarzeniami i zagrożeniami związanymi z powodzią w południowej części Polski, Rada Ministrów zdecydowała się na wprowadzenie stanu klęski żywiołowej na terenach objętych powodzią. Stan klęski żywiołowej jest jednym ze stanów nadzwyczajnych przewidzianych w Konstytucji RP, obok stanu wojennego i stanu wyjątkowego. W niniejszym wpisie przybliżamy najistotniejsze informacje związane ze stanem klęski żywiołowej.

W jakich okolicznościach wprowadzany jest stan klęski żywiołowej i na jaki czas?

Definicję klęski żywiołowej znajdziemy w ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej. Przez klęskę żywiołową rozumie się katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.

Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony zarówno na obszarze, na którym wystąpiła klęska żywiołowa, jak i na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić skutki tej klęski. Wprowadza się go na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni, jednak może zostać przedłużony na czas oznaczony, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po wyrażeniu przez Sejm zgody na to przedłużenie.

Dla kogo jest zasiłek powodziowy?

Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela

Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej stosuje się do osób fizycznych zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej, jak i do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 2024 r.

Rozporządzenie z dnia 16 września 2024 r. zostało wprowadzone na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego i weszło w życie z dniem ogłoszenia.

Rozporządzenie przewiduje pewne ograniczenia co do wolności praw człowieka i obywatela. Dopuszcza się chociażby:

  • stosowanie obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądź innych pomieszczeń,
  • nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów,
  • nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, nakazu lub zakaz określonego sposobu przemieszczania się.

Osoba, która odmawia zastosowania się do tych ograniczeń, może podlegać karze aresztu lub grzywny.

Zobacz również, jakie są prawa i obowiązki pracodawców oraz pracowników w obliczu powodzi.