Stan klęski żywiołowej spowodowany powodzią stawia pracodawców i ich pracowników w skomplikowanej sytuacji, również od strony prawnej. Faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią stanowi podstawę usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy. W niniejszym wpisie poruszymy zagadnienie absencji pracownika w pracy spowodowanej powodzią.
Niemożność świadczenia pracy – powódź
Wyjściowe regulacje znajdują się w art. 8 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią stanowi podstawę usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy. Jednocześnie pracownikowi przysługuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika. Niniejsze wynagrodzenie wypłacane jest przez pracodawcę.
Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej
Należy także pamiętać o zeszłorocznej, nowej regulacji, zawartej w art. 1481 § 1 Kodeksu pracy, tj. urlop z powodu siły wyższej. Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Co więcej, w okresie tego zwolnienia, pracownikowi przysługuje połowa wysokości wynagrodzenia. Pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy, o którym mowa, na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia.
Zobacz, co dla obywateli oznacza stan klęski żywiołowej.
Wynagrodzenie za czas przestoju
Przestój to czas niewykonywania pracy w sytuacji, gdy pracownik był gotowy do jej świadczenia, a pojawiły się nieprzewidziane zdarzenia, które uniemożliwiły jej wykonywanie. Innymi słowy – jest to nieplanowana przerwa w pracy. Niewątpliwie w sytuacji, gdy zakład pracy zostanie zalany bądź uogólniając – jego działanie zostanie wstrzymane przez powódź, mamy do czynienia z przestojem w rozumieniu art. 81 Kodeksu pracy.
Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, przysługuje prawo do wynagrodzenia za czas przestoju wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.
Usprawiedliwienie nieobecności w pracy
Według rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, powódź jest przyczyną usprawiedliwiającą nieobecność pracownika w pracy. Rozporządzenie określa takie przyczyny jako zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.
W razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy.
Dowiedz się, dla kogo jest zasiłek powodziowy.
Obowiązki pracodawców
Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika, dlatego też warto, aby podczas sytuacji kryzysowej przestrzegał obowiązków wobec pracowników. Przede wszystkim to na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. W razie zamknięcia zakładu pracy pracodawca winien pamiętać o obowiązku wypłaty wynagrodzenia oraz procedurach dotyczących zwolnień.
W przypadku wykonywania pracy biurowej odpowiednim rozwiązaniem może być praca zdalna. Zgodnie z art. 6719 § 3 Kodeksu pracy, praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego (czyli także w stanie klęski żywiołowej), stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
