Przestępstwo znęcania się stypizowane zostało w art. 207 Kodeksu karnego. Przedmiotem ochrony jest rodzina, opieka, jej prawidłowe funkcjonowanie, a także życie człowieka (art. 207 § 3 Kodeksu karnego). W przypadku znęcania się zachowanie sprawcy może polegać na znęcaniu się psychicznym lub fizycznym, co będzie oznaczać odpowiednio zadawanie cierpienia fizycznego lub psychicznego. W niniejszym wpisie omówione zostanie szerzej przestępstwo znęcania się psychicznego, a także jakie są możliwości udowodnienia popełnienia przestępstwa przez sprawcę.
Co zalicza się do znęcania psychicznego?
Sam Kodeks karny nie precyzuje jakie czynności mogą zostać uznane za przejaw znęcania się psychicznego. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że ze znęcaniem psychicznym może wiązać się zachowanie polegające m.in. na:
- szykanowaniu,
- wymuszaniu określonych zachowań poprzez szantaż/groźbę,
- ignorowaniu,
- lżeniu,
- grożeniu przestępstwem lub porzuceniem,
- szantażu,
- niszczeniu pamiątek rodzinnych.
Należy mieć na uwadze, że każdorazowo ocena tego, czy konkretne zachowanie zostanie uznane za przestępstwo znęcania się, będzie zależeć oczywiście od konkretnego kontekstu sytuacyjnego, materiału dowodowego, jakim będzie dysponował sąd (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 lutego 2003 r., sygn. akt II AKa 532/02, KZS 2003/7–8, poz. 70). Co istotne, obok znęcania psychicznego może wystąpić także znęcanie się fizyczne.
Pomocne w wykazaniu przestępstwa znęcania mogą być chociażby:
- zeznania osób pokrzywdzonych,
- notatki policyjne z interwencji,
- fotografie,
- zeznania świadków (np. rodzina, sąsiedzi),
- nagrania,
- zachowana korespondencja, np. SMS-y, maile.
Czy agresja słowna jest karalna?
Tak jak wskazaliśmy wyżej agresja słowna również może stanowić o przestępstwie znęcania się psychicznego i tym samym może być karalna, w szczególności, gdy jest to zachowanie powtarzające się. De facto przestępstwo znęcania się psychicznego może być oparte przede wszystkim na szeroko rozumianej agresji słownej. Należy pamiętać, że przestępstwo znęcania się zakłada pewną powtarzalność zachowań sprawcy. Stosownie do treści art. 207 § 1 Kodeksu karnego, kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Przeczytaj również o zgwałceniu w małżeństwie.
Jak pozbyć się męża tyrana z domu?
Kobiety doświadczające długotrwałej przemocy psychicznej często obawiają się podjęcia jakichkolwiek działań. W przypadku powzięcia wiadomości o tym, że osoba najbliższa jest ofiarą jakiejkolwiek przemocy, jak najszybciej trzeba podjąć działania celem zgłoszenia tego do właściwych organów. W pierwszej kolejności przestępstwo znęcania się można zgłosić np. w najbliższej jednostce policji. Zgłoszenie może nastąpić na piśmie lub ustnie do protokołu. Ponadto możliwe jest także złożenie zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa znęcania się bezpośrednio do właściwej miejscowo prokuratury.
Zgodnie z art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, jeżeli osoba stosująca przemoc domową wspólnie zajmująca mieszkanie swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy domowej czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba doznająca tej przemocy może żądać, aby sąd zobowiązał ją do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia. Dowiedz się także, co zrobić, jeśli mąż złożył apelację od rozwodu.
