TSUE pod koniec 2023 r. wydał dwa wyroki dla Frankowiczów dotyczące m.in. prawa zatrzymania, opóźnienia i przedawnienia roszczeń restytucyjnych w sporach o kredyty frankowe czy waloryzacji kredytu. Dlatego w niniejszym wpisie omówimy najistotniejsze skutki dwóch wyroków dla kredytobiorców.
Wyrok TSUE z 14 grudnia 2023 r. w sprawie C-28/22 (Getin Noble Bank)
Z pytaniem prejudycjalnym do TSUE wystąpił SO w Warszawie. Wyrokiem częściowym z 19 listopada 2021 r. (nieprawomocny), umowa kredytu we frankach, zawarta z GNB, została uznana za nieważną. Bank doręczył kredytobiorcom oświadczenie, zgodnie z którym skorzystał z prawa zatrzymania świadczenia ewentualnie należnego kredytobiorcom do czasu zaoferowania temu bankowi przez nich świadczeń zwrotu świadczeń wzajemnych, czyli kwoty kredytu udostępnionej im przez bank na podstawie umowy kredytu albo zabezpieczenia roszczenia o zwrot tej kwoty. GNB podniósł zarzut zatrzymania, który wywiódł z roszczenia restytucyjnego, którym dysponuje wobec powodów w postępowaniu głównym w celu odzyskania środków wypłaconych im w ramach wykonania umowy kredytu. Jednakże możliwość powołania się na ten zarzut zależy od kwestii, czy roszczenie to uległo przedawnieniu. Kredytobiorcy uważali, że roszczenia uległy przedawnieniu w 2020 r., ponieważ termin przedawnienia roszczeń GNB rozpoczął bieg w momencie, w którym otrzymał reklamację lub w dniu doręczenia pozwu. Te dwa zdarzenia miały miejsce w 2017 r. Z kolei GNB podniósł, że bieg terminu przedawnienia roszczenia banku jeszcze się nie rozpoczął. Zdaniem GNB bieg terminu przedawnienia następuje z chwilą prawomocnego rozstrzygnięcia w sporze dotyczącym skuteczności postanowień przeliczeniowych i ważności umowy kredytu.
TSUE wskazał, iż termin przedawnienia roszczeń banku nie może zaczynać się dopiero w chwili, gdy umowa kredytowa staje się trwale bezskuteczna. Odnośnie do konsumenta, termin przedawnienia rozpoczyna bieg w chwili, w której dowiedział się lub powinien był wiedzieć o nieuczciwym charakterze warunku powodującego tę nieważność. Nadto, TSUE ograniczył prawo banków do korzystania z prawa zatrzymania. Z wyroku wynika jasna konkluzja, iż skuteczność ochrony przyznanej konsumentom przez Dyrektywę 93/13 byłaby zagrożona, gdyby konsumenci ci, powołując się na prawa, które wywodzą z tej dyrektywy, byli narażeni na ryzyko nieotrzymania odsetek za opóźnienie od kwot, które powinny im zostać zwrócone ze względu na nieważność takiej umowy od momentu upływu terminu nałożonego na przedsiębiorcę do wykonania świadczenia, po tym jak przedsiębiorca ten otrzyma wezwanie do zwrotu tych kwot. Tym samym mamy pewność, że odsetki będą należne konsumentom w pełnej wysokości.
Sprawdź na czym polega pomoc Frankowiczom w Kancelarii Radców Prawnych Marcin Chowaniec.
Postanowienie TSUE z 11 grudnia 2023 r. w sprawie C-756/22 (Bank Millenium)
TSUE doprecyzował swoje stanowisko wyrażone w sprawie C-520/21 i wskazał, że bank nie jest uprawniony do pobierania wynagrodzenia z tytułu umowy frankowej unieważnionej przez sąd. Oznacza to także zakaz domagania się od kredytobiorców opłaty za bezprawne korzystanie z bankowego kapitału. Potrzeba wydania niniejszego postanowienia wynikła z tego, że banki występowały do sądów o zwrot zwaloryzowanego kapitału, pomimo klarownego rozstrzygnięcia TSUE w tym zakresie.
Podsumowanie
Omówione wyroki stanowią kolejną cegiełkę w prokonsumenckiej linii orzeczniczej TSUE. Polecamy lekturę wcześniejszych wpisów dotyczących sporów frankowych, a także w przypadku chęci podjęcia współpracy w zakresie sporu frankowego – zapraszamy do kontaktu z naszym radcą prawnym Toruń – Kancelaria oferuje kompleksową pomoc prawną w toku całego postępowania.