Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym to orzeczenie sądu rozstrzygające merytorycznie konkretną sprawę, który wydawany jest na posiedzeniu niejawnym, czyli bez udziału publiczności, stron oraz ich pełnomocników. Jednakże nakaz zapłaty to nie wyrok, a dopiero prawomocny nakaz zapłaty ma skutki prawomocnego wyroku. Ważne jest to, aby uchronić się przed jego prawomocnością, a w następstwie późniejszych podstaw do wszczęcia egzekucji komorniczej. Sprzeciw od nakazu a przedawnienie roszczenia to dwie sprawy w ramach prawa cywilnego. Co może zrobić pozwany, aby nakaz zapłaty utracił moc prawną?
Sprzeciw od nakazu zapłaty
Jeśli pozwany uzna, że nakaz zapłaty wydano nieprawidłowo lub kwestionuje tylko jego część, to jedynym środkiem zaskarżenia nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym jest utrata jego mocy prawnej w chwili skutecznego wniesienia sprzeciwu. Takie orzeczenie sądu nie wywołuje żadnych skutków prawnych, jakie prawo wiąże z jego wydaniem. Oczywiście pozwany może zaskarżyć nakaz zapłaty w części, np. co do jednego zasądzonego roszczenia. Zakres zaskarżenia sprzeciwem decyduje, w jakim zakresie sprawa będzie rozpatrywana przez sąd po wniesieniu sprzeciwu. Orzeczenie może zostać także zaskarżone zarówno przez jednego, jak i kilku pozwanych, z tym że nakaz traci moc jedynie w stosunku do pozwanych, którzy skutecznie złożyli sprzeciw. W stosunku do pozostałych pozwanych nakaz się uprawomocnia, uzyskując skutki prawomocnego wyroku. Po wniesieniu sprzeciwu nie jest dopuszczalne wydanie wyroku zaoczonego, gdyż sąd wyznacza rozprawę uznając tym samym, że nakaz zapłaty w ogóle nie został wydany.
Jakie są opłaty od sprzeciwu?
W sytuacji skutecznie wniesionego sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym nie pobiera się żadnych opłat zarówno od powoda, jak i od pozwanego, który złożył sprzeciw.
Co napisać w sprzeciwie?
Pozwany powinien bezpośrednio odnieść się do żądania pozwu poprzez podniesienie zarzutów, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Ważne jest, aby pozwany określił zakres zaskarżenia, tj. w całości albo w części. Oprócz tego sprzeciw powinien spełniać przesłanki wymagane dla każdego pisma procesowego w celu uniknięcia jego zwrotu z powodu braków formalnych pisma. Składając sprzeciw należy zastanowić się nad szansą wygrania procesu, gdyż na późniejszym etapie nie jest dopuszczalne cofnięcie sprzeciwu.
W jakim terminie trzeba złożyć sprzeciw od nakazu zapłaty?
Sprzeciw od nakazu zapłaty należy złożyć do sądu w terminie dwutygodniowym od dnia jego doręczenia. Jeżeli pozwany złożył sprzeciw po upływie terminie, sąd odrzuci sprzeciw i dojdzie do uprawomocnienia się nakazu. Sąd nie przedłuży, ani nie skróci tego terminu z urzędu, chyba że niezłożenie sprzeciwu nie nastąpiło z winy pozwanego, np. pobyt w szpitalu. W takiej sytuacji pozwany musi koniecznie złożyć wniosek o przywrócenie terminu wraz ze sprzeciwem, żeby uniknąć skutków prawomocnego wyroku.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy składaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty?
Bardzo często dochodzi do sytuacji, że powód wychodzi z roszczeniem zapłaty przedawnionego długu. Dlatego ważne jest, aby w pierwszej kolejności pozwany zweryfikował, czy doszło do przedawnienia długu, o który został pozwany przez powoda. Trzeba tego najlepiej pilnować osobiście, gdyż sąd nie zawsze bada to z urzędu. W sytuacji gdy dług jest przedawniony, to dług istnieje, ale nie jest wymagalny. Powoduje to, że dłużnik nie będzie już zobowiązany prawnie do spłaty zadłużenia. Pozwany powinien podnieść w sprzeciwie zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia i wnosić o oddalenie powództwa w całości. Oczywiście w trakcie rozprawy pozwany powinien także jednoznacznie wskazywać, że roszczenie przedawniło się, aby sąd po rozpoznaniu sprawy oddalił powództwo jako niezasadne.
Przedawnienie może być brane pod uwagę w przypadku, gdy sąd uwzględni zarzuty przedawnienia w odpowiedzi na roszczenie w postaci sprzeciwu od nakazu zapłaty. Jeśli roszczenie jest przedawnione, oznacza to, że upłynął czas na wyrokowanie i egzekwowanie i z tego powodu trzeba złożyć sprzeciw od nakazu zapłaty. W tym kontekście, jeśli pozwany podniesie zarzut przedawnienia roszczenia jako powód sprzeciwu, sąd będzie musiał zastosować ten argument i zarzut, czy faktycznie roszczenie jest przedawnione zgodnie z prawdą.
Jedno jest pewne, nie można zwlekać ze złożeniem sprzeciwu i trzeba działać szybko. Sprzeciw jest jednym z najskuteczniejszych form najszybszego zaskarżenia nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym. Tylko skutecznie złożony sprzeciw może wstrzymać skutki prawne nakazu po jego wydaniu. Dopiero jego skuteczne wniesienie rozpoczyna postępowanie przed sądem z prawdziwego zdarzenia. Tylko ten sposób umożliwia pozwanemu obronę swoich praw przed ostatecznym werdyktem.
