Jak sama nazwa wskazuje, upadłość konsumencka dotyczy konsumenta (osoby fizycznej), która jest niewypłacalna. Istotnym jest również wspomnieć, że przepisy o upadłości konsumenckiej stosuje się także wobec osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne, pod warunkiem, że nie prowadzą one innej działalności gospodarczej lub zawodowej. W niniejszym wpisie przybliżone zostaną najważniejsze kwestie związane z upadłością konsumencką oraz z samym przebiegiem postępowania upadłości konsumenckiej. Zapraszamy do lektury!

Postępowanie upadłościowe – informacje wstępne

W pierwszej kolejności istotnym jest wskazać, że to ustawie – Prawo upadłościowe, w tytule V tej ustawy, od art. 491¹ do art. 491²⁴ uregulowane zostały wszelkie kwestie związane z upadłością konsumencką.

Warto również wskazać na katalog podmiotów, które mogą ogłosić upadłość konsumencką. Mianowicie mogą to być:

• osoby fizyczne;
• przedsiębiorcy po zaprzestaniu prowadzenia działalności;
• rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne, pod warunkiem, że nie prowadzą innej działalności gospodarczej lub zawodowej;
• byli członkowie zarządu spółek kapitałowych;
• osoby, które co najmniej od 3 miesięcy nie są w stanie spłacać zobowiązań.

Postępowanie upadłościowe konsumenckie nakierowane jest przede wszystkim na oddłużenie niewypłacalnej osoby fizycznej i konsekwencją przeprowadzenia tego postępowania jest umożliwienie osobie fizycznej normalnego funkcjonowania. Co do zasady ma ono charakter dobrowolny. Oczywiście, celem takiego postępowania jest także zaspokojenie roszczeń wierzyciela/wierzycieli. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy – Prawo upadłościowe, postępowanie uregulowane niniejszą ustawą wobec osób fizycznych należy prowadzić również tak, aby umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym.

Wiedząc już, kto może ogłosić upadłość konsumencką, czas na wskazanie poszczególnych etapów upadłości konsumenckiej. Dowiedz się również, czy po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej można pracować.

Postępowanie upadłościowe – etapy

Oczywiście w pierwszej kolejności musi zostać przygotowany i złożony do właściwego sądu wniosek o ogłoszenie upadłości. Ustawa – Prawo upadłościowe, w art. 491² ust. 4 reguluje co winien zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości. Wniosek ten może być złożony przez dłużnika, jak i przez wierzyciela. Oczywiście w przypadku chęci skorzystania przez dłużnika z pomocy profesjonalnego pełnomocnika przy sporządzeniu i złożeniu takiego wniosku – również jest taka możliwość. Wracając, kolejnymi etapami upadłości konsumenckiej są:

• wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości przez sąd; sąd wyznacza syndyka (art. 491⁵);
• doręczenie syndykowi postanowienia o ogłoszeniu upadłości, a także powiadomienie właściwej izby administracji skarbowej oraz właściwego oddziału ZUS lub KRUS;
• zawiadomienie wierzycieli przez syndyka;
• wniosek o udzielenie informacji dotyczących upadłego (syndyk występuje do Naczelnika Urzędu Skarbowego):
• wybór sposobu likwidacji masy upadłości przez syndyka celem zaspokojenia wierzycieli;
• po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości – syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem; w przypadku postępowania wszczętego wyłącznie na wniosek wierzyciela syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem;
• sąd wydaje postanowienie o ustalenie planu spłaty wierzycieli;
• po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli (art. 491²¹). Dowiedz się, jakie jeszcze obowiązki ma upadły w upadłości konsumenckiej.

W kontekście wydania przez sąd postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli należy wspomnieć, że zgodnie z art.  491²⁰ ustawy – Prawo upadłościowe, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Ważnym jest zwrócić uwagę na to, że złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest uprawnieniem dłużnika, a nie obowiązkiem. Na gruncie obowiązujących przepisów nie ma obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Tym samym dłużnika nie mogą dotyczyć chociażby terminy niezłożenia wniosku.

Kiedy rozpocząć postępowanie upadłościowe konsumenckie?

Tak jak zostało wspomniane wyżej, postępowanie upadłościowe konsumenckie rozpoczyna się wraz z wydaniem postanowienia przez sąd o ogłoszeniu upadłości. Przeczytaj również, jak odzyskać pieniądze od firmy, która ogłosiła upadłość.

Co wiąże się z postępowaniem upadłościowym konsumenckim?

W związku z tym, że w postępowaniu upadłościowym konsumentów nie bierze udziału sędzia-komisarz, regulacja z art. 491^11a ustawy – Prawo upadłościoweprzewiduje samodzielność syndyka w zakresie czynności związanych z likwidacją masy upadłości. Co to oznacza w praktyce? Syndyk spienięża majątek dłużnika celem przeznaczenia uzyskanych kwot na częściową spłatę wierzycieli. Zatem tracimy wówczas prawo do zarządzania swoim majątkiem.

Ponadto warto również wspomnieć przepis art. 491⁷ ustawy – Prawo upadłościowe, które zakłada zasadę wyłożenia środków na pokrycie kosztów postępowania przez Skarb Państwa. Przeczytaj również na temat upadłość konsumencka a spłata długów.

Upadłość konsumencka a małżonkowie

Poniżej zostały przeanalizowane najciekawsze zagadnienia w kontekście upadłości konsumenckiej i małżonków.

Upadłość konsumencka a wspólny rachunek bankowy małżonków

Istotnym jest również podkreślić, że w sytuacji ogłoszenia upadłości w stosunku do jednego z małżonków, wierzytelność ze wspólnego rachunku bankowego małżonków wchodzi do masy upadłości. Wówczas to syndyk będzie uprawniony do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku.

Upadłość konsumencka a brak wspólności majątkowej

A co w sytuacji braku wspólności majątkowej przed ogłoszeniem upadłości lub gdy rachunek wspólny należy do upadłego i osoby trzeciej, niebędącej i małżonkiem upadłego? W takiej sytuacji syndyk powinien móc dysponować jedynie "udziałem" w rachunku wspólnym.

Upadłość konsumencka – czy możliwa jest „współupadłość” małżonków?

Na tak postawione pytanie odpowiedź może być tylko jedna – nie, nie ma możliwości orzeczenia „współupadłości” małżonków. Postępowanie upadłościowe może dotyczyć jedynie jednego podmiotu będącego dłużnikiem. Dlatego "współupadłość małżonków" nie jest dopuszczalna.

Kiedy kończy się postępowanie upadłościowe konsumenckie?

W momencie zrealizowania planu spłaty, postępowanie upadłościowe konsumenckie dobiega końca. Sąd na mocy postanowienia stwierdza wykonanie planu spłaty.

Tak jak było wskazane wcześniej, postępowanie upadłościowe konsumenckie może również się zakończyć w momencie, kiedy sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Dowiedz się, kiedy można wziąć kredyt po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.

Kiedy zgłosić się o pomoc do prawnika w kwestii upadłości konsumenckiej?

W sytuacji, jeżeli stan zadłużenia jest już alarmujący i dana osoba nie jest w stanie sobie poradzić ze spłatą zobowiązań, wówczas jest to odpowiedni moment na zgłoszenie się o pomoc do prawnika w kwestii upadłości konsumenckiej. Już na etapie pierwszej rozmowy prawnikowi powinna zostać przedstawiona m.in. sytuacja życiowa, stan zadłużenia. Podczas pierwszej rozmowy dobrze jest posiadać stosowne dokumenty potwierdzające chociażby:

• istnienie zadłużenia,
• wierzycieli, komorników,
• a także dokumenty poświadczające o uzyskiwanych przychodach, kosztach.

Dzięki tym informacjom działanie prawnika może być sprawniejsze. Należy mieć na uwadze, że sporządzenie wniosku o ogłoszenie upadłości wymaga prawidłowego uzupełnienia i nie należy do najprostszych. Dlatego pomoc fachowca może okazać się w tym zakresie niezbędna, aby nie doszło do zwrotu czy odrzucenia wniosku przez sąd. W trakcie poszukiwań specjalisty w zakresie upadłości konsumenckiej przede wszystkim należy brać pod uwagę radców prawnych czy też adwokatów, którzy specjalizują się w postępowaniach upadłościowych.

Dowiedz się również, co zrobić w przypadku nieudanej restrukturyzacji.