Już w nadchodzącą środę, 15 listopada wchodzą w życie ważne zmiany w prawie spadkowym. O tej nowelizacji pisaliśmy już w ramach wcześniejszego wpisu, gdzie nieco szerzej omawialiśmy zmiany wprowadzone w m.in. Kodeksie cywilnym, Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz uzasadnienie ustawodawcy dla tych zmian. Chętnych do lektury wcześniejszego wpisu zapraszamy TUTAJ. Niemniej w związku z tym, że wybrane regulacje wchodzą w życie dopiero teraz – niniejszy wpis poświęcamy najważniejszym zagadnieniom, o których należy pamiętać. Zapraszamy do lektury!

Niegodność dziedziczenia – dwie nowe przesłanki!

W art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego dodane zostaną dwie nowe przesłanki (tj. pkt 4 oraz pkt 5), w wyniku których według prawa spadkowego to spadkobierca może zostać uznany za niegodnego. Mianowicie będą to:

  • uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową,
  • uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

Wcześniejsze trzy przesłanki niegodności dziedziczenia pozostają bez zmian, tzn.:

  • dopuszczenie się przez spadkobiercę umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy,
  • podstępem lub groźbą nakłonienie spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu, albo w taki sam sposób przeszkodzenie mu w dokonaniu jednej z tych czynności,
  • umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, podrobienie lub przerobienie jego testamentu albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobą podrobionego lub przerobionego.

Zawężenie kręgu spadkobierców ustawowych

W połowie listopada br. zaczną także obowiązywać zmiany w zakresie art. 934 Kodeksu cywilnego, a mianowicie wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsi krewni. W przypadku, gdy zmarły – spadkodawca nie miałby zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa, cały spadek przypada w częściach równym dziadkom spadkodawcy. Z kolei, jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyje otwarcia spadku, wówczas jego udział spadkowy – po zmianach – będzie mógł przypaść tylko dzieciom/wnukom, a w razie ich braku – przypadnie pozostałym dziadkom. Dotychczas udział spadkowy przechodził na zstępnych bez względu na stopień pokrewieństwa.

Odrzucenie spadku za dziecko – uproszczenie

Od 15 listopada br. odrzucenie spadku w imieniu dziecka będzie łatwiejsze dla rodziców. Mianowicie w art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dodano § 4, który pozwoli na odrzucenie spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, bez konieczności uzyskania w każdej sytuacji zezwolenia sądu na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Możliwość ta będzie dotyczyć sytuacji, w której to dziecko zostanie powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica.

Natomiast w przypadku, gdy dziecko będzie powołane do spadku „obok” rodzica, tj. małoletni nie będzie dochodził do dziedziczenia na skutek uprzedniego odrzucenia spadku przez któregokolwiek z jego rodziców – wówczas uzyskanie zezwolenia sądu będzie niezbędne do odrzucenia spadku. Ustawodawca upatruje w takiej sytuacji potencjalnego konfliktu interesów między osobą małoletnią a reprezentującymi ją rodzicami, dlatego oświadczenie składane przez rodziców musi być poddane kontroli sądu.