Jednostki budżetowe dokonując analizy wykonania swojego założonego budżetu, przede wszystkim muszą kontrolować realizację dochodów, do których zaliczają się także wpływy z posiadanych wierzytelności, czyli długów pozostających do ściągnięcia. Z tego też względu organy zwracają znamienną uwagę na terminowość realizowanych działań windykacyjnych, które mają zabezpieczyć ewidencjonowane należności.
Podstawa do prowadzenia windykacji?
Podstawą do stosowania procedury windykacji należności w jednostkach samorządu terytorialnego są powszechnie obowiązujące przepisy prawa, w szczególności ustawa o finansach publicznych oraz o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Dodatkowo opiera się ona na regulacji wewnętrznej, którą jest zarządzenie właściwego organu wykonawczego w sprawie ustalenia instrukcji dotyczącej zasad prowadzenia egzekucji należności podatkowych i publicznoprawnych oraz windykacji należności cywilnoprawnych w urzędzie organu administracji publicznej lub samorządowej.
Należności cywilnoprawne w jednostce budżetowej?
Poprzez należności cywilnoprawne w jednostce budżetowej należy rozumieć zobowiązania wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, stanowiące dochody w szczególności z:
- dzierżawy i innych podobnych umów,
- opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntu,
- przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności
- sprzedaży mienia czy najmu
Kto prowadzi czynności windykacyjne i na czym one polegają?
Czynności windykacyjne, w zależności od struktury organizacyjnej danej jednostki prowadzone są z reguły przez dedykowane do tego komórki, względnie przez wyspecjalizowanych w tym zakresie pracowników, na wytyczonych do tego stanowiskach. Ich celem jest odzyskanie niezapłaconych w terminie należności, powiększonych o odsetki i ewentualne koszty zabezpieczenia roszczeń, co łącznie stanowi dochód danej jednostki. Dochodzenie roszczeń rozpoczyna się w momencie upływu terminu płatności wierzytelności wynikającego z umowy, aktu notarialnego lub decyzji. Podejmowane działania w tym zakresie przewidziane są przepisami prawa, co oznacza, iż zakazane jest uporczywe upominanie się o długu, nachodzenie dłużnika w domu czy w pracy, bądź uzależnianie dokonania innej czynności od uregulowania bieżącego zadłużenia. Co istotne, zanim organ rozpocznie procedurę windykacji, po upływie terminu wymagalności zobowiązania, wyznaczy dłużnikowi jeszcze jeden dodatkowy termin, którego bezskuteczny upływ, będzie już ostatecznie prowadził do podjęcia działań. W pierwszej kolejności polegają one na sporządzeniu pisemnego wezwania do zapłaty, mającego stanowić dowód w ewentualnym postępowaniu sądowym o zapłatę zaległości. Wezwanie doręcza się za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Powinno zawierać informacje o wysokości zadłużenia oraz jego podstawie i okresu, jakiego dotyczy, a także o należnych odsetkach. Bezskuteczny upływ określonego w nim terminu na zapłatę, powoduję wystąpienie przez organ na drogę postępowania sądowego, gdzie w przypadku należności cywilnoprawnych, zastosowanie będą miały procedury określone w kodeksie postępowania cywilnego.
Zabezpieczenia roszczenia
Należy zwrócić uwagę, iż organ ma też możliwość zabezpieczenia spłaty przysługujących mu zaległych należności. W jaki sposób się to odbywa? Otóż może skorzystać z dopuszczalnych prawem form zabezpieczenia, takich jak:
- hipoteka przymusowa / zwykła / kaucyjna
- zastaw na rzeczach ruchomych / prawach / rejestrowy
Jak więc wynika z powyższego opisu, pilnowanie terminowego regulowania należności, jest jednym z kluczowych zadań dla jednostki budżetowej, gdyż wpływu z tego tytułu, stanowią znaczną część jej dochodu. Z tego też względu tworzone są wyspecjalizowane komórki, których jedynym zadaniem jest ściąganie długów, z wykorzystaniem wszelkich dopuszczalnych prawem narzędzi, w tym także poprzez korzystanie z różnych form zabezpieczenia spłaty.
