W przypadku, gdy małżonkowie nie ustanowili rozdzielności majątkowej poprzez umowę zawartą w formie aktu notarialnego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa (ustawowa). W praktyce oznacza to, że przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania będą należeć do majątku wspólnego małżonków, a tym samym – w razie rozwodu – będzie wymagany podział wspomnianego majątku. Jednak co w przypadku, gdy w trakcie trwania między małżonkami wspólności ustawowej, jeden z małżonków zostanie obdarowany? Czy wówczas przedmiot darowizny wejdzie do wspólnego majątku? Czy może on stanowić składnik majątku osobistego danego małżonka? Zapraszamy do dalszej lektury!
Co to jest darowizna?
Jest to umowa, w ramach której to pojawiają się dwa podmioty: darczyńca i obdarowany. Polega on na przekazaniu przez darczyńcę świadczenia na rzecz drugiej osoby (tj. obdarowanego), kosztem swego majątku. Jest to czynność prawna dwustronna, konsensualna. Przykładowo, przedmiotem darowizny mogą być pieniądze, rzeczy ruchome (np. samochód, biżuteria) czy nieruchomości (np. dom).
Stosownie do art. 890 Kodeksu cywilnego, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Jednocześnie warto pamiętać, że w przypadku, gdy przepisy szczególne wymagają względem danego przedmiotu określonej formy czynności prawnej, wówczas czynność prawna musi być dokonana w tej właśnie formie pod rygorem nieważności. Przykładowo, będzie to dotyczyło przeniesienia własności nieruchomości (art. 158 Kodeksu cywilnego) czy zbycia przedsiębiorstwa (art. 751 Kodeksu cywilnego).
Kwestię podziału majątku reguluje prawo rodzinne, w którym specjalizuje się nasza kancelaria. Zapraszamy do kontaktu z radcą prawnym Toruń, który odpowie na wszelkie Państwa pytania.
Czy darowizna podlega wspólności majątkowej?
Zgodnie z art. 33 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. W kontekście darowizny i małżonków oznacza to, że ustawodawca przyjął jako regułę, że to wola darczyńcy, wynikająca z umowy darowizny, decyduje o tym, czy darowizna będzie stanowiła składnik majątku wspólnego.
Wskazuje się w literaturze, że darowizna wchodzi do majątku wspólnego wówczas, gdy małżonkowie wspólnie są stroną umowy darowizny dokonanej przez darczyńcę na ich rzecz na zasadach wspólności ustawowej, a także wtedy, gdy obdarowanym jest tylko jeden z małżonków, niemniej w umowie darczyńca wskazał, że przedmiot darowizny ma zostać objęty wspólnością. Warto też zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1975 r., sygn.: III CZP 12/75, w której to SN wskazał, że “Przeniesienie własności nieruchomości w drodze darowizny na rzecz jednego z małżonków z zastrzeżeniem darczyńcy, aby przedmiot darowizny został objęty ustawową wspólnością majątkową obojga małżonków, wywołuje ten skutek, że darowana nieruchomość wchodzi do tej wspólności bez potrzeby przyjęcia ze strony drugiego małżonka”.
Sprawdź także, czy darowizna jest opodatkowana.
Darowizna a rozwód
W sytuacji, gdy darczyńca przekazał darowiznę jednemu z małżonków, bez wskazania na drugiego małżonka – sprawa zdaje się prosta, gdyż tak jak wskazaliśmy wcześniej – do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez darowiznę. Niemniej co w sytuacji, gdy darczyńca, np. rodzic jednego z małżonków postanowił obdarować małżonków mieszkaniem, a między nimi była wspólność ustawowa? Wówczas w przypadku rozwodu mieszkanie to również będzie podlegało podziałowi majątku wspólnego.
